امام کاظم علیه السلام

ولادت، کنیه و القاب
هفتمین امام تشیع حضرت موسی بن جعفر (ع) در هفتم ماه صفر سال 128 هجری قمری در ابواء متولد گردید. پدر بزرگوارش امام صادق (ع) و مادر گرامیش حمیده است. میلادش برای امام صادق (ع) چنان شادی بخش بود که آن حضرت به همین مناسبت سه روز جشن گرفت و مردم مدینه را اطعام نمود. نام مبارکش موسی و القاب و کنیه هایش متعدد است. مشهورترین لقبش کاظم و صابر و معروف ترین کنیه اش ابوالحسن است. نقش نگین انگشتری اش جمله حسبی الله بوده است.

امامت
او که براساس تقدیر الهی قرار بود پس از پدر بزرگوارش امامت امت را به عهده بگیرد، تحت تربیت فوق العاده امام صادق مراحل رشد و کمال را پشت سر گذاشت و مرحله نوجوانی و جوانی را طی نمود، به گونه ای که تا آخر عمر، جلال و جمال الهی در صورت و سیرتش مشهود بود. از حوادث مهم دوران جوانی آن امام، مرگ نابهنگام برادر بزرگترش، اسماعیل بود که از الطاف خفیه الهیه محسوب می شد و زمینه ساز تثبیت امامت وی شد. تلاش امام جعفر صادق (ع) نیز در این راستا و به منظور جلوگیری از انحراف جریان امامت بود. هر چند بعدها نیز گروهی پیدا شدند و پس از امام صادق (ع) معتقد به امامت اسماعیل گشتند و مرگ او را انکار نمودند. سرانجام پس از شهادت جانگداز امام صادق، موسی بن جعفر (ع) در سن بیست سالگی مسؤولیت بزرگ امامت و هدایت امت را در یکی از بحرانی ترین دوران ها به دوش گرفت.

دوران امامت
از مشکلات روزهای نخستین امامت موسی بن جعفر (ع)، ادعای امامت دروغین برادر بزرگ تر حضرت، عبدالله افطح بود که گروهی را به دنبال خود کشید و فرقه فطحیه به همین ترتیب شکل گرفت. هر چند با برخورد روشنگرانه ی امام، عبدالله با شکست روبرو گردید. دوران سی و پنج ساله امامت موسی بن جعفر مصادف بود با اوج قدرت حکومت بنی عباس و هم زمان با چهار تن از حاکمان عیاش و خون آشام عباسی به نامهای منصور دوانیقی، مهدی عباسی، هادی عباسی و هارون الرشید که حضرت نیز به فراخور شرایط زمانی حساس هر یک، وظیفه سنگین امامت و هدایت امت را به بهترین شکل ممکن به دوش کشید، و اگر چه با حوادث سهمگین و خونینی همچون واقعه فخ و شهادت مظلومانه گروهی از آل امام علی (ع) روبرو گردید، ولی لحظه ای از وظیفه خطیر خود کوتاهی ننمود و تلاش مستمر خویش را عمدتا در محورهای زیر متمرکز ساخت:
اول - تبلیغ دین خداوند و گسترش فرهنگ اسلام، تبیین و تشریح معارف و احکام الهی در قالب احادیث بلند و کوتاه و پاسخ به سؤوالات شفاهی و کتبی و....
دوم- پرورش انسان های مستعد و تربیت شاگردان والامقام و شاخص در میدان علم و عمل و حفظ و حراست آنان.
سوم- مبارزه بی امان با حاکمان جور و ستم و غاصبان خلافت و شکستن صولت شیطانی آنان در میدان های مختلف و تشریح مبانی حق.
چهارم- تربیت یاران مدیر و مدبر و خودساخته و نفوذ دادن آنان در مراکز حساس حکومتی، تا مرز وزارت و استانداری، به منظور خنثی سازی نقشه های مخرب و دین سوز دشمنان، کمک به مظلومان و محرومان و دفاع از حریم شیعیان.
پنجم- سامان دهی شیعیان با شیوه های مختلف تربیتی، عملی، مناظره های سیاسی و...
امام (ع) در این مسیر، نهایت تلاش خویش را مبذول داشت و در مواقع لازم از اهرم های فوق العاده ای همچون استفاده از معجزه، دعای مستجاب و به کارگیری علم امامت بهره برد.

درایت امام
روش امام آنچنان دقیق و حساس بود که تلاش چشمگیر و جاسوسی های مداوم حاکمان عباسی برای به دست آوردن سرنخی از اقدامات امام (ع) بی نتیجه بود و امام همچنان در همه زمینه ها موفق و کارآمد به پیش می رفت و در اوج اقتدار معنوی و اجتماعی قرار داشت، به گونه ای که نگاه کل جهان اسلام متوجه ایشان بود. سرانجام هارون الرشید برای دستگیری امام شخصا به صحنه آمد و طی صحنه سازی در کنار قبر پیامبر اکرم (ص) به جوسازی علیه امام پرداخت و او را در یک جلالت ظاهری ولی در پرده ای از ابهام با تشکیل دو کاروان مختلف از مدینه تبعید کرد و بارها به زندان انداخت. هارون چندین بار به ترور حضرت اقدام نمود و در بعضی موارد شخصا وارد شد که هر بار ناموفق بود.

ترور شخصیت امام
از این رو هارون در یک حرکت جدید، اقدام به ترور شخصیت امام کرد که آن هم ناکام ماند و وی از صحنه سازی و اقرار و اعتراف گیری هم طرفی نبست. رفتار حضرت در زندان در زمینه های مختلف عبادی، تربیتی، ارتباط با دیگران و تأثیرگذاری بر دوست و دشمن و... چنان عمیق و مؤثر بود که هارون نهایتا دستور داد سندی بن شاهک، امام (ع) را در بیست و پنجم ماه رجب سال 183 هجری قمری در پنجاه و پنج سالگی با خرمای زهرآلوده به شهادت برساند.

شهادت امام
سعی فراوان دستگاه حکومتی هارون برای مخفی نگه داشتن شهادت امام (ع) و تلاش گسترده آنان برای عادی جلوه دادن مرگ حضرت، نشانه ی پایگاه رفیع اجتماعی امام و وحشت عباسیان از اوست. پیکر مطهرش پس از تحمل سال ها زندان به طور معجزه آسایی توسط فرزندش امام رضا (ع) غسل داده شد و در مقابر قریش در مدینة السلام ـ در حاشیه بغداد ـ مدفون گردید. مزار شریفش مورد توجه عموم قرار گرفت و سالها بعد نوه بزرگوارش امام جواد (ع) در کنارش دفن شد و شیعیان، شهر کاظمین را در کنار تربت پاکشان تأسیس نمودند. از امام موسی بن جعفر دریای بیکرانی از معارف اسلام در توحید و نبوت و امامت و معاد، و احکام و آداب تربیتی ـ اخلاقی در قالب هزاران حدیث کوتاه و بلند، و شاگردان عالم عامل، و سیره عملی ارزشمند در میدان های مختلف، و نسلی پاک و بابرکت به یادگار مانده است.

منـابـع

کلیــد واژه هــا