فلسفه جواز کشف وجه و کفین

مسأله پوشش بر حسب اینکه پوشانیدن وجه و کفین واجب باشد یا نباشد دو فلسفه کاملا متفاوت پیدا می کند. اگر پوشش وجه و کفین را لازم بدانیم در حقیقت طرفدار فلسفه پرده نشینی زن و ممنوعیت او از هر نوع کاری جز در محیط خاص خانه و یا محیطهای صد در صد اختصاصی زنان هستیم. ولی اگر پوشیدن سایر بدن را لازم بدانیم و هر نوع عمل محرک و تهییج آمیز را حرام بشماریم و بر مردان نیز نظر از روی لذت و ریبه را حرام بدانیم اما تنها پوشیدن گردی چهره و پوشیدن دستها تا مچ را واجب ندانیم آن هم به شرط اینکه خالی از هر نوع آرایش جالب توجه و محرک و مهیج باشد بلکه ساده و عادی باشد، آن وقت مسأله، صورت دیگری پیدا می کند و طرفدار فلسفه دیگری هستیم، و آن فلسفه این است که لزومی ندارد زن الزاما به درون خانه رانده شود و پرده نشین باشد بلکه صرفا باید این فلسفه رعایت گردد که هر نوع لذت جنسی اختصاص داشته باشد به محیط خانواده، و کانون اجتماع باید پاک و منزه باشد و هیچگونه کامجوئی خواه بصری و خواه لمسی و خواه سمعی نباید در خارج از کادر همسری صورت بگیرد.
بنابراین زن می تواند هر نوع کار از کارهای اجتماعی را عهده دار شود. البته در اینجا چند نکته هست:
الف- ما فعلا در این مقام نیستیم که آیا زن در درجه اول باید به وظائف خانوادگی عمل کند یا خیر؟ شک نیست که ما طرفدار این هستیم که وظیفه اول زن، مادری و خانه سالاری است.
ب- برخی از مناصب است که از نظر اینکه آیا زن از نظر اسلام می تواند عهده دار بشود یا نه، نیازمند بحث جداگانه و مفصل است، از قبیل سیاست و قضاء و افتاء (فتوا دادن و مرجعیت تقلید). ما درباره اینها جداگانه بحث خواهیم کرد.
ج- خلوت با اجنبیه خالی از اشکال نیست. شاید عقیده اکثر فقهاء حرمت باشد. ما فعلا نظر به آن نوع کار اجتماعی نداریم که مستلزم خلوت با اجنبیه است.
د- از نظر اسلام مرد رئیس خانواده است و زن عضو این دائره است. علی هذا در حدودی که مرد مصالح خانوادگی را در نظر می گیرد حق دارد که زن را از کار معینی منع کند.
مقصود ما این است که اگر پوشیدن چهره و دو دست، مخصوصا چهره واجب باشد خود به خود شعاع فعالیت زن، به اندرون خانه و اجتماعات خاص زنان محدود می شود ولی اگر پوشیدن گردی چهره واجب نباشد، این محدودیت خود به خود لازم نمی آید.
اگر احیانا محدودیتی پیدا شود از جهت خاص استثنائی خواهد بود. به هر حال با لازم نبودن پوشیدن گردی چهره، حکم شرعی برخی از کارها از نظر حرمت یا جواز روشن می گردد.
بسیاری از کارها است که از نظر فقهی و شرعی اولا و بالذات بر زن حرام نیست، ولی اگر پوشش وجه و کفین را لازم بشماریم ثانیا و بالعرض بر زن حرام است، یعنی از آن جهت حرام است که مستلزم باز گذاشتن چهره و دو دست می شود. بنابراین جواز و عدم جواز آن کارها برای زن بستگی بدین دارد که پوشش وجه و کفین واجب باشد یا نباشد. ما ذیلا چند نمونه از این کارها را مطرح می کنیم:
1- آیا برای زن، رانندگی جایز است؟ می دانیم که مسأله رانندگی به خصوص، حکمی ندارد، باید دید آیا زن می تواند وظائف دیگر خود را در حین رانندگی اجراء کند یا نه؟ اگر پوشش وجه و کفین واجب باشد باید گفت زن نمی تواند رانندگی کند.
2- آیا کار فروشندگی در خارج از منزل برای زن جایز است یا نه؟ البته مقصود آن نوع فروشندگیها نیست که فعلا در دنیا معمول است و در حقیقت فریبندگی است نه فروشندگی.
3- آیا کار اداری برای زن جایز است یا نه؟
4- آیا زن حق دارد عهده دار تدریس (ولو برای مردان) بشود یا نه؟ و آیا حق دارد که در کلاسی که مرد تدریس می کند، متعلم باشد یا نه؟ اگر بگوئیم پوشش وجه و کفین لازم نیست و مرد هم در صورتی که نظر ریبه و تلذذ نداشته باشد می تواند به وجه و کفین نگاه کند، نتیجه این است که مانعی ندارد. و الا جایز نیست.
خلاصه اینکه وجه و کفین، مرز محبوسیت و عدم محبوسیت زن است، و ایرادهائی که مخالفین پوشش می گیرند، در صورتی است که حجاب وجه و کفین را لازم بدانیم. ولی اگر پوشیدن وجه و کفین را واجب ندانیم، در پوشش سایر قسمتهای بدن هیچگونه اشکال تراشی نمی توان کرد، بلکه اشکال برطرف مخالف وارد است. اگر زن، مرض نداشته باشد و نخواهد لخت بیرون بیاید، پوشیدن یک لباس ساده که تمام بدن و سر، جز چهره و دو دست تا مچ را بپوشاند، مانع هیچ فعالیت بیرونی نخواهد بود. بلکه برعکس، تبرج و خودنمائی و پوشیدن لباسهای تنگ و مدهای رنگارنگ است که زن را به صورت موجودی مهمل و غیر فعال در می آورد که باید تمام وقتش را مصرف حفظ پزیسیون خود کند. ما به زودی توضیح خواهیم داد و قبلا نیز از قدمای مفسرین نقل کردیم که استثناء وجه و کفین، به منظور رفع حرج و امکان دادن به فعالیت زن است، و به همین ملاک است که اسلام آن را واجب نشمرده است.

منـابـع

کلیــد واژه هــا