شیراز

شیراز مرکز استان فارس در جنوب غربی ایران است.
شیراز با جمعیت 1.279.140 نفر (برآورد سال 2006م)، پنجمین شهر ایران است.
موقعیت جغرافیایی این شهر در ارتفاع ۱۴۸۶ متری از سطح دریا در دامنه های رشته کوه زاگرس است. امروزه شیراز را قطب الکترونیک ایران می نامند.
شیراز در فاصله 919 کیلومتری تهران واقع شده و مرکز استان فارس است. این شهرستان آب و هوای نسبتاً معتدل و فصولی منظم دارد. ناحیه شیراز از زمان های قدیم دارای اهمیت و اعتبار بوده و نام آن در الواح عیلامی مکشوف در تخت جمشید ذکر شده است. آرامگاه دو شاعر بزرگ ایران سعدی و حافظ در این شهر است و آرامگاه خواجو در کنار دروازه شهر جای گرفته است.
در سال 2005 میلادی شیراز 3 پایانه مسافری برون شهری داشت که نزدیک به ابتدای 3 محور اصلی خروجی شهر قرار دارد. پایانه شهید کاراندیش، پایانه شهید مدرس و پایانه امیرکبیر.
شیرازی های اصیل فارسی را به لهجه شیرازی اصیل ادا می کنند. از آنجا که شیراز در سده های گذشته گذرگاه زوار به مشهد بوده است، محل دفن چندین و چند امام زاده از جمله شاهچراغ و آستانه و دارای بقعه های زیادی می باشد. شهر شیراز از دوران باستان باغ های انگور زیادی را در خود جا داده است که امروزه بیشتر این باغ ها به شمال غربی این شهر منحصر شده اند. نام این باغات که یکی از مواهب شهر شیراز است قصر دشت است که در قلب این شهر قرار داشته و در تعدیل هوای این شهر نقش به سزایی دارند.
شیراز طبق گفته ها در آغاز شهری با هسته میدانی که امروز ستاد نام دارد و خیابانی که قصرالدشت نام دارد، بوده و به مرور زمان توسعه یافته تا جایی که چندین روستای مجاور از جمله گلشن (کشن) و پودنک و احمدآباد و دینکان را در خود بلعیده است.

شیراز فرودگاهی داخلی و بین المللی در جنوب شرقی خود دارد.

از جاهای دیدنی شهر شیراز که به ایرانگردان و جهانگردان ایرانی و خارجی توصیه می شود: باغ دلگشا، باغ ارم، نارنجستان قوام، باغ عفیف آباد، باغ زیبای جهان نما، حافظیه، سعدیه، ارگ کریم خان، آستانه و شاهچراغ، کوهپایه، دروازه قرآن، بازار وکیل، آرامگاه سیبویه، آستانه سید علاالدین حسین، حمام وکیل، آرامگاه خواجوی کرمانی، بقعهٔ هفت تنان، بقعهٔ چهل تنان، موزهٔ پارس و ساعت گل.

سوغات شیراز
سوغات عمده شیراز آبلیمو و آبغوره می باشد. همین طور بهار نارنج شیراز زبانزد خاص و عام است. همینطور شیرازی ها نوعی فالوده به همان نام فالوده شیرازی دارند که یکی از بهترین انواع فالوده در ایران است. از انواع دیگر صنایع دستی می توان به خاتم کاری، منبت کاری، قالی و قالیچه اشاره کرد. خاتم این شهر معروف است. علاوه بر آن نوعی شیرینی به نام نون یوخه که بسیار لذیذ است بسیار معروف است.

تاریخچهٔ شیراز
در افسانه ها آمده است که شیراز فرزند تهمورس (از پادشاهان سلسله پیشدادیان) شهر شیراز را تأسیس کرد و نام خود را بدان بخشید. به روایتی دیگر، نام این دیار، "شهرراز" بوده که به اختصار شهراز و شیراز خوانده شده است.
در حالی که بر اساس تحقیقات "تدسکو" شیراز به معنای مرکز انگور خوب است، "ابن حوقل"، جغرافی دان مسلمان قرن چهارم هجری، علت نامگذاری شیراز را شباهت این سرزمین به اندرون شیر می داند، چرا که به قول او عموما "خوار بار نواحی دیگر بدانجا حمل می شد و از آنجا چیزی به جایی نمی بردند. و بالاخره بنا به نوشته کتاب "صورالاقالیم"، از جهت وجود دام های بسیار در دشت شیراز، آنجا را "شیرساز" نامیده اند. و به نقل از مردم عامیانه: شی به معنای شیب و دراز به معنی طولانی.
در گذشته شیراز را شیدراز به معنای شیب بلند می خوانده اند. چون سطح این جلگه دارای شیب زیاد و طولانی است. حتی هم اکنون به محل های پایین شیراز. شی بازار یا شیب بازار می گویند.
دروازه قرآن باری، بیش از هر چیز نام شیراز که واژه ای پارسی است، بهترین گواه بر این باور است که برخلاف پندار پاره ای از جغرافی دانان مسلمان، تأسیس این شهر به قرن ها قبل از ورود اسلام به ایران باز می گردد، شیراز، هم اکنون نیز در محل تقاطع مهم ترین راه های ارتباطی شمال به جنوب و شرق به غرب کشور است و این موقعیت در ادوار قبل از اسلام شاخص تر بوده، چرا که در عهد هخامنشیان، شیراز بر سر راه شوش (پایتخت هخامنشی) به تخت جمشید و پاسارگاد بوده و در عهد ساسانیان راه ارتباطی شهرهای بسیار مهمی چون بیشابور و گور با استخر، از جلگه شیراز می گذشت. در نتیجه مسلم است که چنین محل حاصلخیز و خوش آب و هوایی که در تقاطع مسیرهای مهمی که برشمرده شد، قرار داشته، هرگز خالی از آبادی و سکنه نبوده است. وجود آثار قدیمی مانند قصر ابونصر در حوالی شیراز که قدمت آن به دوره اشکانیان می رسد و نقوش برجسته برم دلک، (در چند کیلومتری شرق قصر ابونصر) که از آثار دوره ساسانی (یا پیشدادیان) است و قلعه بزرگ بندر (فهندر، پهندر، قهندز، کهندژ) در سمت شرق تنگ سعدی و چند نقش برجسته در دهکده گویم در چهار فرسنگی شمال غرب شیراز و همچنین پیدا شدن سکه هایی در ضمن حفاری های قصر ابونصر، که بر آنها با خط پهلوی نام شیراز نقش بسته است، جملگی بر وجود شهر یا بلوکی به نام شیراز، در همین محل در دوران قبل از اسلام دلالت دارد.
علاوه بر آنچه گفته شد، کاوش های باستان شناسی در تخت جمشید، به سرپرستی کامرون در سال 1314 ه.ش، به پیدایش خشت نبشته هایی انجامید که بر روی چند فقره از آنها نام شیراز مشخص بود. بدین ترتیب می توان احتمال داد، این وادی که در عهد رونق تخت جمشید، آبادی کوچکی بیش نبوده است، بعد از انهدام پایتخت هخامنشیان، از نو ساخته شده است.
در اشعاری از شاهنامه فردوسی، نیز به مناسبت هایی از شیراز یاد شده، استخری در کتاب مسالک و ممالک که در نیمه اول قرن چهارم هجری تألیف شده است، راجع به آثار و بقایای فرهنگی قبل از اسلام، در شیراز می گوید:
"شیراز قلعه ای به نام شاه موبد دارد. وی همچنین از دو آتشکده به نام های کارستان و هرمز در آن سرزمین یاد می کند."
باری در مجموع گفتار استخری که شیراز سیزده ناحیه (طسوج) دارد که در هر کدام از آنها قراء و کشتزارهایی موجود است که متصل به هم قرار گرفته اند. و نیز نظر ابن بلخی که در روزگار ملوک فرس، شیراز ناحیتی بود و حصاری چند بر زمین، می تواند روشنگر قدمت شیراز، به عنوان یک سرزمین مسکون و آباد باشد....
یکی از غذاهای خوشمزه شیرازی کلم پلو است. یکی دیگر از غذاهای معروف کوفته سبزی شیرازی است.

منـابـع

کلیــد واژه هــا