نظر مفسران درباره سوگند به چاشتگاه در قرآن

یکی از سوگندهای قرآن که پیوستگی کامل با سوگند به سپیده صبح دارد، سوگند به چاشتگاه  است، این معنی در دو مورد به نظر می آید: یکی "وضیحها" است که در آغاز سوره شمس قرار دارد که آن را به معنی پرتو و نور خورشید تفسیر نموده اند. مورد دیگر آیه آغاز سوره 93 قرآن یعنی « والضحی» است، و این سوره به همین آیه نام گذاری شده است. نخست به معنی لغوی این کلمه و سپس  به تفسیر آن توجه می  نماییم:

"ضحی" به معنی سخت شدن روشنی روز، چاشتگاه است. و در اصل به معنی بروز  است. "الضحوه" بالا آمدن روز، "ضحی" با الف مقصوره زمانی را گویند که خورشید طلوع نماید و نورش صاف و کامل گردد، و "الضحاء" به فتح و مد وقتی است که روز  بالا آمده و نورش شدت یابد. راغب می گوید: ضحی، گسترش نور خورشید، و گستردگی روز است. در تفسیر این آیه بین مفسران دو نظریه وجود دارد:

1. پاره ای از مفسران می گویند مراد از "ضحی" تمام روز است از طلوع خورشید تا هنگام غروب آن، این نظر را مفسرانی مانند میبدی، طنطاوی،  طبرسی، و مغنیه اظهار داشته اند و مرحوم شیخ طوسی نیز از فراء آنرا نقل نمود.

2. نظر دوم که عده زیادی از مفسران بدان معتقدند آن است که مراد از "ضحی" آغاز بالا آمدن روز و تابش آفتاب است. مفسرانی مانند زمخشری، مراغی، عبده، بحرانی (از علی بن ابراهیم)، فیض، شیخ طوسی از (قتاده) صاحب تفسیر پرتوی از قرآن، صاحب تفسیر نوین، و صاحب المیزان این نظر را بیان نموده اند.

در هر حال آیه عظمت و ارزش نور را می رساند که سطح تابش آن یکسره جهان را فرا می گیرد و همه چیز را از نعمت وجود خود برخوردار می سازد.

منـابـع

کلیــد واژه هــا