کارشکنی های ابولهب و همسرش

ابولهب فرزند عبدالمطلب و عموی پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم بود. «لهب» به معنی شعله آتش است و او را به دلیل زیبایی رخسارش  ابولهب می خواندند، یعنی کسی که رخسارش مانند شعله آتش روشنایی می دهد. آزار و کارشکنی های ابولهب از روزی که پیامبر بنی عبدالمطلب را در خانه خود دعوت فرمود،  شروع شد، و تا پس از  غزوه بدر- که به مرضی مسری که آن را «عدسه» می نامیدند و شبیه به مرض طاعون بود، هلاک گشت - ادامه داشت. از جمله  آزار و کارشکنی های او آنکه: در آغاز دعوت  عمومی، روزی پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم بر کوه صفا برآمد و بانگ بر آورد: "واصباحاه!" که این بانگ در عرب برای خواندن مردم  به جهت بیم دادن آنها از روی دادن امری هولناک استعمال می گردد. پس از این ندا، قریش بر پیامبر انبوه شدند. پیامبر فرمود: چنانچه به شما خبر دهم ارتش سواره ای از دامنه این کوه می آید، آیا مرا تصدیق می کنید؟ گفتند: ما هیچ گاه از شما دروغی نشنیده ایم ] تا به خاطر آن، گفته شما را باور نکنیم.[ در این هنگام  پیامبر فرمود: من شما را از عذابی سخت بیم می دهم. از همه آن گروه عموی پیامبر، ابولهب، به سخن  آمد و به پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم گفت: "تبا لک! ألهذا جمعتنا؟!"، «هلاک و نابود  شوی! آیا برای این سخن ما را گرد آورده ای؟!» ابو لهب می گفت: این محمد به ما چیزها می گوید و وعده هایی از عالم پس از مرگ می دهد و ادعایی در این باره دارد. من که گمان ندارم پس از مرگ خبری باشد، و از راه تمسخر دو دست خود را باز کرده و در آنها  می دمید و می گفت: "تبا لکما!"، «بریده باد! من که از گفته های محمد چیزی در دست نمی بینم.»

همسر ابولهب، «ام جمیل» ( خواهر ابوسفیان و عمه معاویه که از خاندان بنی امیه بود) نیز از آزاردهندگان  پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم بود. وی بر سر راه  پیامبر خار می افکند و علیه آن حضرت فتنه انگیزی می نمود. درباره ابولهب و همسرش سوره مبارکه «مسد» نازل شد: "بسم الله الرحمن الرحیم*  تبت  یدا أبی لهب و تب * ما أغنی عنه ما له و ما کسب* سیصلی  نارا ذات لهب* و امرأ ته حماله الحطب * فی جیدها حبل من مسد"، «تباه و بریده و نابود باد کارهای ابو لهب! و او تباه و بریده و نابود گردیده است. برای او مال و فرزندش هیچ سودی نداد. به زودی در جهنم به آتشی شعله ور  بسوزد، و زن او که هیزم بر آتش ]فتنه[ می باشد و در گردنش طنابی از لیف کتان است.»

 دو فرزند ابولهب، «عتبه» و «عتیبه» با دو دختر  پیامبر ازدواج کرده بودند، و «عاص بن وائل سهمی» با دختر دیگر پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم. قریش به آنان  گفتند: دختران پیامبر را طلاق دهید تا گرفتار معیشت آنها گردد و از دعوت به اسلام باز ماند و در برابر، هر دختر از قریش  را که بخواهید به همسری شما در می آوریم. عاص بن وائل نپذیرفت و دختر پیامبر را طلاق  نداد. ولی دو پسر ابولهب، دو دختر پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم را طلاق دادند چه آنکه مادرشان، ام جمیل، پس از نزول سوره مسد به آنها گفت: اگر دختران محمد را طلاق ندهید، کلامی با شما سخن نخواهم گفت! ام جمیل در دشمنی با پیامبر به این هم اکتفا نکرد. زمانی در حالی که شعری در هجو پیامبر می خواند، سنگپاره ای برداشت و به خانه خدا رفت تا آن سنگ را به پیامبر بزند، ولی با اینکه در برابر  پیامبر ایستاده بود، آن حضرت را ندید و بازگشت.

کار شکنی های ابولهب از همه قریش بر پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم موثرتر بود چنانچه یادآوری شد پس از نوشته شدن عهدنامه کفار قریش، پیامبر با یارانش (دو تیره بنی هاشم و بنی المطلب) در شعب ابوطالب و در حصار کفار قریش بودند و قریش خرید و فروش با آنها را تحریم کرده بودند، و آنها در تنگی و گرسنگی به سر می بردند. در آن زمان هرگاه قافله بازرگانی به مکه می آمد، فردی از یاران  پیامبر می رفت تا از آنها آذوقه خریداری کند، در این هنگام دشمن خدا، ابولهب، به پا می ایستاد می گفت: ای گروه بازرگانان! قیمت کالاهایتان را برای یاران محمد افزون کنید تا نتوانند از شما چیزی به دست آورد. شما که از پول و ثروتم با خبر هستید و از عمل کردن به قول و پیمانم آگاه هستید. من به شما ضمانت می دهم که زیان و خسارتی به شما نرسد. آنگاه بازرگانان قیمت کالاها را آنقدر بالا می بردند که هر یک از یاران پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم که می خواست از آنها متاعی بخرد، از خرید عاجز مانده دست خالی به سوی فرزندان خود برمی گشت در حالی که کودکان او از گرسنگی ناله و زاری می کردند و او چیزی در دست نداشت که به آنها بخوراند، و در آخر ابولهب سود خوبی برای آنچه بازرگانان از خوراک و لباس به یاران  پیامبر نفروخته بودند، به آنها می داد. بدین سبب مسلمانان از گرسنگی و برهنگی به رنج و سختی روزگار می گذراندند.

منـابـع

کلیــد واژه هــا