نمونه هایی از سیاست برتری جویی نژاد عرب در زمان خلیفه عمر

از سیاست برتری جویی برای نژاد عرب در عصر عمر، چهار نمونه زیر را بیان می نماییم:

* مرد عجم (غیر عرب) از عرب دختر نگیرد و مرد عرب غیر قریشی از قریش دختر نگیرد.

* فرزندی که مادرش عجم باشد از پدر ارث نمی برد مگر آنکه در سرزمین عرب به دنیا آید. نظیر این قانون در عصر ما در انگلستان رایج است: هرگاه برای مرد انگیسی از زن غیرانگیسی در خود انگستان فرزندی متولد  شود، آن فرزند حق دارد شناسنامه انگیسی بگیرد در غیر این صورت خیر.

* از نصارای عرب مانند نصارای غیر عجم به نام جزیه مالیات نگیرند بلکه مانند مسلمانان از آنها به نام زکات مالیات بگیرند.

* غیر عرب در شهر مدینه سکنا نکند جز آنها که از زمان پیامبر در مدینه سکونت داشتند مانند سلمان و بلال.

از این قانون دو نفر مستثنی شدند: یکی «هرمزان» که در اصل فرمانروای شوشتر بود و خلیفه برای مشورت های جنگی در فتوحات ایران به او نیازمند بود. دوم «ابولولوه» که کارگر ماهری بود و مردم مدینه نیازمند به کار او بودند. مسعودی در این باره چنین می گوید: "و کان عمر لایترک أحدا من العجم یدخل المدینه: فکتب إلیه المغیره بن شعبه أن  عندی غلاما نقاشا نجارا حدادا فیه منافع لاهل المدینه. فإن رأیت أن تأذن لی فی الإرسال  به، فعلت. فأذن له."، «عمر نمی گذاشت کسی از غیر عجم به شهر مدینه آید. مغیره بن شعبه به او نوشت: من غلامی دارم که نقاش است و نجار و آهنگر، و برای اهل مدینه مفید. اگر اجازه فرمایی، او را به مدینه فرستم. عمر به او اجازه داد. وی به مدینه  آمد و او همان «ابولولو» بود.

درباره مشورت کردن عمر با هرمزان، به ذکر یک نمونه اکتفا می نماییم. مسعودی گوید: عمر درباره جنگ فارس و اصفهان و آذربایجان با هرمزان مشورت کرد. هرمزان گفت: ]در ایران  فارس به منزله سر می باشد و اصفهان و آذربایجان به منزله دو بال. چنانچه یک بال را قطع کنید، سر، بال دیگر را نگاه می دارد ولی اگر سر را ببری،  دو بال می افتند. بنابراین کار سر را آغاز کن.

منـابـع

کلیــد واژه هــا