مراحل سیر تحول جامعه در اندیشه مارکسیستی
فارسی 4306 نمایش |از نظر مارکسیسم جامعه ها چهار مرحله کلی را طی کرده تا به سوسیالیسم رسیده یا خواهند رسید: دوره اشتراک اولیه، دوره بردگی، دوره سرمایه داری، دوره سوسیالیسم. احیانا به جای چهار دوره، پنج دوره یا شش دوره و یا هفت دوره ذکر میشود، یعنی هر یک از دورههای بردگی، سرمایه داری، سوسیالیسم به دو دوره قابل تقسیم است. هر دوره تاریخی با دوره دیگر از نظر ماهیت و نوعیت مختلف است. همان طور که از نظر زیستی، جانوران از نوعی به نوعی دیگر متبدل می شوند و تغییر ماهیت می دهند، دورانهای تاریخی نیز همین طور است. از این رو هر دوران تاریخی قوانین ویژهای دارد، هرگز قوانین دوران قبل از یک دوران یا قوانین دورانی بعد از آن دوران را نمی توان به آن دوران تعمیم داد. همان طور که آب تا وقتی که آب است تابع قوانین خاص مایعات است اما همینکه تبدیل به بخار شد دیگر تابع آن قوانین نیست، بلکه تابع قوانین مخصوص گازهاست، جامعه نیز تا وقتی که مثلا در مرحله فئودالیسم است با یک سلسله قوانین اداره میشود و همینکه از آن مرحله گذشت و به مرحله کاپیتالیسم رسید، کوشش برای ابقای قوانین دوره فئودالیسم بیهوده است.
از این رو جامعه نمی تواند قوانین جاودانه و ابدی داشته باشد. بنابر ماتریالیسم تاریخی و "زیربنا" بودن اقتصاد، هرگونه قانون مدعی جاودانگی محکوم است. یکی از ناسازگاریهای مادیت تاریخی با مذهب، خصوصا اسلام که به یک سلسله قوانین جاودانه قائل است در همین جاست.
در کتاب تجدیدنظر طلبی از مارکس تا مائو، از ملحقات چاپ دوم سرمایه چنین نقل می کند: "هر دوران تاریخی، قانونهای ویژه ای دارد، همینکه زندگی از یک مرحله به مرحله دیگر عبور می کند، با قانون های دیگری اداره خواهد شد. زندگی اقتصادی در نمو تاریخی خویش همان پدیدهای را ارائه میدهد که ما در شاخههای دیگر زیستشناسی با آن روبرو هستیم، ارگانیسم های اجتماعی به همان اندازه از هم متمایزند که ارگانیسم های جانوری و گیاهی از هم متمایز می باشند".
منـابـع
مرتضی مطهری- جامعه و تاریخ- صفحه 130- 129
کلیــد واژه هــا
0 نظر اشتراک گذاری ارسال چاپ پرسش در مورد این مطلب افزودن به علاقه مندی ها