منابع تحقیق در دین مصریان قدیم

تا قرن نوزدهم اطلاعات ما از تاریخ مصر منحصر به نویسندگان قدیم یونان و آتن بود.

نوشته های نویسندگان قدیم یونان و آتن
هرودوت Hérodote در قرن پنجم قبل از میلاد زندگی می کرد. دیودور Diodore تاریخ نویس و اهل سیسیل بود. استرابون Strabone جغرافی می دانست و در قرن اول قبل از میلاد می زیست و مانند هرودوت به مصر مسافرت کرد و با دیدار آن دیار اطلاعاتی از خود به یادگار گذارد.
هرودوت می نویسد: «مصریان مذهبی ترین مردم جهان می باشند». در قرن نوزدهم علم مصرشناسی بسط قریبی یافت، و مصرشناسان گنجینه های گرانبهایی از شکم خاک بیرون آوردند. دانشمندانی مانند کارتر Carter و برستد Brested و ماسپرو Maspero و پتری Petrie و کاپارت Capart و ویگال Weigall و ماریت Mariette و نظایر ایشان در سرزمین خورشید به سر بردند و تاریخ و فرهنگ قدیم مصر را از دل خاک بیرون آوردند. در سال 1798 که ناپلئون حمله معروف خود را به مصر آغاز کرد. عده ای دانشمند همراه او بودند که توجه فراوانی به مصر داشتند و موفق به اکتشاف معابد اقصر و کرنک شدند و هنگام بازگشت به عنوان گزارش کتاب «وصف مصر Description di PEgipte» (13- 1809) را برای انجمن علمی فرانسه به ارمغان آوردند.

مدارک به دست آمده از بناهای تاریخی و کتیبه ها و آرامگاه های باستانی مصر
در بناهای تاریخی و کتیبه ها و آرامگاه های باستانی مدارکی بدست آمد که به خط هیروگلیف Hiéroglyphe روی پاپیروس ثبت است و به زبان یونانی خط مقدس نام دارد و مجموعه ای از عقاید روحانی و اجتماعی و دنیوی مصریان قدیم را تشکیل می دهد. در ابتدای قرن نوزدهم یانگ انگلیسی دانست که خط هیروگلیف الفباء ندارد و ترسیمی است. این خط را تا مدتی کسی قادر به خواندن نبود تا این که در ابتدای قرن نوزدهم شامپولیون Champollion فرانسوی رمز خواندن و نوشتن هیروگلیف را به دست آورد. در قرن نوزدهم و بیستم باستان شناسی فرانسوی و آلمانی و انگلیسی مصری و آمریکایی و بلژیکی و ایتالیایی، در زمینه تاریخ باستانی این کشور تحقیقاتت فراوان کردند. متونی که در بناهای تاریخی و آرامگاههای مصری به دست آمد گرچه از کتاب مقدسی بحث نمی کند ولی اطلاعات گرانبهایی در بردارد که محصول آنها کتب زیر است.

کتاب اهرام
کتاب اهرام Le livre des pyramides مجموعه ای است از متونی که بر روی دیوارها و دهلیزها و راهروها و اطاقهای پنج هرم کوچک حکاکی شده و به سلسله پنجم و ششم مصر مربوط می گردد.
این کتاب از سرنوشت پادشاه و مراسم گوناگون در جهان دیگر بحث می کند و بعضی از قطعات آن بسیار قدیمی است.

کتاب تابوت ها
کتاب تابوت ها Le sivre des Sarcophages متونی را تشکیل می دهد که به خط هیروگلف و تند و شکسته در داخل تابوت ها و چوب ها منقوش و به عصر امپراطوری وسطی مربوط است. این کتاب دارای دستوراتی است که طریق زندگانی و مبارزه در مقابل خطرات را در جهان دیگر به مردگان می آموزد.

کتاب مردگان
کتاب مردگان Le livre dew Morts که فصول آن روی لوله پاپیروس در نوار کوچک مومیایی گردآوری و اطراف آن با شاخ و برگ آراسته است به عصر امپراطوری جدید مربوط است. این کتاب ترکیبی از آداب جادو و اورادت و اذکار و مربوط به سرنوشت مردگان است که در سال 1882 و 1907 در پاریس به طبع رسیده است. آدولف ارمان Adolphe Erman دانشمند آلمانی کتابی تحت عنوان «دین مصریان» نوشت که در سال 1934 به زبان آلمانی در برلن چاپ شد.
در سال 1952 هانری ویلد این کتاب را به زبان فرانسه ترجمه کرد و در پاریس منتشر ساخت.

تالیفات کرگ لینگر و سدربلوم
کرگ لینگر Kreglingr نیز در کتاب «مطالعات درباره ریشه و توسعه زندگانی دینی» و همچنین در کتاب «مردم شرق مدیترانه» از دین مصر بحث می کند. اتین دری اوتون Etienne Drioton و ژاک و اندیه Jacgues Vandier نیز کتابی به نام «مصر» pEgypte تالیف کردند که در سال 1938 در پاریس به طبع رسید.
کتاب «رساله تاریخ ادیان» Manuel d’histoire dosreugions تالیف سدر بلوم söderblome که در سال 1925 در پاریس به فرانسه ترجمه شد و همچنین کتاب «افسانه و مراسم و ادیان» نگارش سالومون رایناخ که در سال 1904 در پاریس چاپ گردید درباره دین مصر مباحث فراوان دارد.