فوائد الاصول

این کتاب یکی از آثار و تألیفات ملا محمد آخوند خراسانی است که به زبان عربی تألیف گردیده است. این کتاب شامل مباحث مختلف فقهی و اصولی و کلامی است. این مباحث تحت عنوان فایده آمده اند. این کتاب در اصول فقه شیعه امامیه و در واقع تقریرات درس مرحوم میرزا محمد حسین غروی نائینی است که به وسیله شاگرد وی شیخ محمدعلی کاظمی خراسانی نوشته و تدوین شده است. این کتاب مهم و معتبر، مورد توجه علمای متأخر در حوزه های علمیه شیعه بوده است.

معرفی اجمالی نویسنده:
ملا محمد کاظم آخوند خراسانی، فقیه و مرجع تقلید شیعه و رهبر سیاسی عصر مشروطیت فرزند ملا حسین در سـال 1255، در مـشهد، در یـک خـانـواده غیر معروف متولد شد و در 22 سالگى به تهران مهاجرت کرد و مدت کوتاهى تحصیل فلسفه کرد سپس به نجف رفت، دو سال درس شیخ انصارى را درک کرد اما بیشتر تحصیلاتش نزد میرزاى شیرازى بوده است. میرزاى شیرازى در سال 1291 سـامرا را محل اقامت خود قرار داد، ولى آخوند خراسانى از نجف دور نشد و خودش مستقلا حـوزه درس تـشـکـیـل داد. او از مـدرسین بسیار موفق است، در حدود هزار و دویست شاگرد از محضرش استفاده مى کردند و درحدود دویست نفر آنان، خود مجتهد بودند. فـقـهـا عـصـر اخـیـر، نـظیر مرحوم آقا سید ابوالحسن اصفهانى، مرحوم حاج شیخ محمدحسین اصـفـهانى، مرحوم حاج آقا حسین بروجردى، مرحوم حاج آقا حسین قمى، و مرحوم آقا ضیاءالدین عـراقـى هـمـه از شـاگـردان او بوده اند. شهرت بیشتر آخوند خراسانى، در علم اصول است. کتاب کـفـایـة الاصـول او، یـک کتاب درسى مهم است و حواشى زیادى بر آن نوشته شده است. آرای اصولى آخوند خراسانى، همواره در حوزه هاى علمیه نقل می شود و مورد توجه است. آخوند خراسانى هـمـان کسى است که فتوا به ضرورت مشروطیت داد. مشروطیت ایران، رهین اوست. وی در نجف به عنوان جانشین میرزای شیرازی و بزرگ ترین مرجع تقلید عالم شیعه مشخص گردید او در سال 1329 هجرى قمرى در نجف به طور ناگهانی درگذشت. مرگ او طبیعی تلقی نشد و اینکه عمال انگلستان او را مسموم ساخته اند محتمل می نماید.

ساختاربندی کتاب:
این کتاب شامل 16 فصل به شرح زیر است:
1- فائده فی صیع الامر و النهی و غیرها
2- فائده فی اتحاد الطلب و للاراده
3- فائده فی اخلال بذکر الاجل فی المتعه
4- فائده فی صلح حق الرجوع
5- فائده فی استعمال اللفظ فی اکثر من معنی
6- فائده فی تقدم الشرط علی المشروط
7- فائده فی ان المشتق حقیقة فیما تلبس بالمبدا او الاعم منه
8- فائده فی الشبهة المحصوره
9- فائده فی معنی المتعارفین
10- فائده فی معنی المتزاحمین
11- فائده فی وجب اتباع الظهور
12- فائده فی التمسک بالمطلقات
13- فائده فی المدح و الذم فی الافعال
14- فائده فی الملازمه بین العقل و الشرع
15- فائده فی اجتماع الامر و النهی
16- فائده اخری فی العلم الاجمالی بین اطراف الشبهة الغیر محصوره