وحی به زنبور عسل

زندگی قسمت اعظم جانداران خصوصا جانوران بر پایه فعالیت های غریزی استوار است تا آنجا که علم و دانش از آن گزارش می دهد. فعالیت های شگفت انگیز زنبور عسل و لانه تنیدن عنکبوت و غیره همگی برخاسته از ندائی است که از درون وجود آنها برمی خیزد، و آنها را در زندگی کمک می کند، و به تعبیر دیگر: به صورت خودکار، و بدون آموزش از بیرون و بدون داشتن مسیر دومی جز همان مسیر، راه زندگی را می پیمایند شکی نیست که رفتار یک جانور و پدید آوردن کارهای شگفت آوری که بشر بر انجام آن قادر و توانا نیست، بدون علت نخواهد بود، از طرف دیگر نمی توان گفت آنها از طریق فکر و اندیشه و محاسبات سود و زیان و پیش بینی های متفکرانه دست به این کار می زنند پس چاره ای جز این نیست که یکی از دو راه یاد شده در زیر را انتخاب کنیم:
الف: در آفرینش جانوران قوه ای به ودیعت نهاده شده که آن قوه به طور ناخودآگاه جانوران را به سوی اهداف معینی رهبری می کند، به طور مسلم یک چنین قوه نمی تواند قوه مادی باشد بلکه یک نوع قوه مجردی متناسب با وجود این حیوان است که هم آهنگ با جسم او می باشد.
ب- الهام های غیبی است که این جانور را بر فعالیت های روزانه هدایت می کند. و چه بسا او گیرنده این الهامات باشد، ولی توجه به ادراک خود نداشته باشد، و به تعبیری که درباره انسان به کار می رود، ادراک داشته باشد، اما علم به ادراک خود نداشته باشد.
هر یک از این دو نظریه با کلمه وحی مناسب است زیرا یک نوع آموزش مخفی و رمزی است که به موجود جاندار القا می گردد. قرآن در این باره می فرماید: «و أوحى‏ ربک إلى النحل أن اتخذى من الجبال بیوتا و من الشجر و مما یعرشون* ثم‏ کلى من کل‏ الثمرات فاسلکى سبل ربک ذللا؛ و پروردگار تو به زنبور عسل الهام کرد که: از کوه‏ها و درختان و از داربست‏هایى که [مردم‏] میسازند لانه‏ هایى بگیر* سپس از همه میوه‏ ها بخور و راه‏هاى پروردگارت را مطیعانه طى کن‏» (نمل/ 68-69). در این آیه، وحی به محور تصمیم‌ گیری نسبت داده شده است و وحی، به عزم و اراده و ترغیب مستند است. همانگونه که آیه خاطرنشان کرد، نخستین تصمیم زنبور عسل باید پیرامون خانه و خانه‌ سازی با شکل مخصوص (مسدس) و مهندسی ویژه باشد و این امر، باید در مکانی مناسب، مانند کوه یا درختان صورت گیرد. مرحله دوم، باید تهیه‌ غذای مناسب -آنهم از گلهای سودمند معطر- باشد که تشخیص آن جز به وحی ربانی، برای هیچ کس میسر نیست. مرحله سوم، گردش و سلوک برای جست‌ و جوی غذاست که مستلزم راه‌ شناسی و راهپیمایی است و مسیر و گردش او باید کاملا بر روند وحی، منطبق آید: «سبل ربک». در مرحله چهارم و پایان کار، به نتیجه‌ فعالیت خستگی ناپذیر این حیوان با جثه‌ کوچک میرسیم؛ یعنی به تولید شهدی که دارای شفاست و بنا به سروده‌ مولوی درباره‌ وحی نبوت و وحی به زنبور عسل:
شاه پرسیدش که باری وحی چیست *** یا چه حاصل دارد آنکس کو نبی است؟
گفت خود آن چیست کش حاصل نشد *** یا چه دولت ماند کو واصل نشد؟
گیرم این وحی نبی گنجور نیست *** هم کم از وحی دل زنبور نیست
چونک أوحی الرب إلی النحل آمده ‌ست *** خانه وحیش پر از حلوا شده‌ ست
او به نور وحی حق عزوجل *** کرد عالم را پر از شمع و عسل
این ‌که کرمناست و بالا می‌رود *** وحیش از زنبور کمتر کی بود؟