پیامبران و هدایت خاص

پیامبران برگزیده‌ حق از میان مردمند. آنها والاترین و بهترین چهره‌های انسانی هستند که به مقام رسالت و نبوت رسیده‌اند. انسانی که قلبش از کدورت هرگونه طغیان و شرک منزه است، می‌تواند به مقام رفیع رسالت و نبوت بار یابد و به آن مقام برگزیده شود و خداوندی که به چنین قلبی آگاه است می‌داند رسالت خود را در کدام پایگاه مستقر کند: «الله أعلم حیث یجعل رسالته» (انعام/ 124)
بعضی از آیات اجمالا به امتیاز سلسله‌ انبیا و همچنین فرشتگان اشاره دارد. یعنی خدای سبحان از‌ بین فرشتگان و مردمان، چهره‌ های برجسته‌ ای را برای سفارت و‌ رسالت خود انتخاب می‌کند: «الله یصطفی من الملئکة رسلا ومن الناس» (حج/ 75) انبیا مصطفای حقند و ‌صفوه‌ انسان ها؛ زیرا تنها انسان مصطفاست که می‌تواند نبی و رسول بشود و پیام صاف از خطا و زلال از خبط و منزه از باطل و مبرای از جهل را به درستی دریافت و به امانت نگهداری و در کمال صحت ابلاغ کند.
قرآن کریم بعضی از حلقه‌ ها و سلسله‌ های اصفیا را نام برده است: «ان الله اصطفی ادم و نوحا و ال ابراهیم و ال عمران علی العالمین * ذریة بعضها من بعض و الله سمیع علیم» (آل عمران/ 33-34) خدای سبحان آدم و نوح و آل ابراهیم و آل عمران را انتخاب کرد.
همچنین گاه انتخاب پیامبری خاص را بیان می‌دارد. چنان که درباره‌ حضرت موسی می‌فرماید: «انی اصطفیتک علی الناس برسالاتی و بکلامی؛ من تو را برگزیدم و تو مصطفای منی.» (اعراف/ 144)
بعد از این مرحله، خداوند مقام هدایت خاص را درباره‌ برگزیدگان خود مطرح کرده، می‌فرماید: ما انبیا را از هدایت خاص برخوردار کردیم و به آنها حکم و کتاب و نبوت دادیم تا هادیان راستین مردم باشند: «ذلک هدی الله یهدی به من یشاء من عباده» (انعام/ 88) این هدایت خاص است که خداوند هر که را مصلحت بداند، از آن برخوردار می‌کند. اما هدایتی که شامل همگان می‌شود (ارایه‌ طریق) هدایت عام می‌باشد.
هدایت مخصوص از آن کسانی است که راه هدایت عمومی را طی کرده‌اند. خداوند به کسانی که به هدایت تشریعی اعتنا کردند و بخشی از این راه را با حسن اختیار خود طی کردند، به عنوان هدایت خاص پاداشی مرحمت می‌کند و انبیا از برجسته‌ ترین چهره‌هایی هستند که از هدایت خاص بهره جسته‌ اند و به آنان کتاب و حکم و نبوت عطا شده است: «اولئک الذین اتیناهم الکتاب والحکم والنبوة». کتاب، مجموعه‌ی‌ قوانین الهی است و حکمت معرفت مستحکم و نبوت مقام خبر یابی و آگاهی از جانب حق است، چنانکه رسالت نیز مرحله گزارش خبر به‌ خلق بوده و ریشه‌ همه‌ این مقام ها ولایت است، که به قداست روح پیامبر بر‌ می‌گردد.