رابطه دنیا و آخرت در جهان بینی اسلامی

یکی دیگر از ارکان جهان بینی اسلامی، تقسیم جهان است به دنیا و آخرت. آنچه قبلا تحت عنوان غیب و شهادت گفتیم مربوط بود به جهانی مقدم بر این جهان، جهانی که سازنده این جهان و تدبیر کننده این جهان است.
اگر چه از یک نظر جهان آخرت غیب است و جهان دنیا شهادت، ولی نظر به اینکه جهان آخرت متأخر از جهان دنیاست، جهانی است که انسان به سوی آن بازگشت می کند، تحت عنوان مستقل قابل توضیح است.
جهان غیب جهانی است که از آنجا آمده ایم و جهان آخرت جهانی است که به آنجا می رویم.
این است معنی سخن امام علی (ع): «رحم الله امرء علم من این و فی این و الی این؛ رحمت حق شامل حال کسی است که بداند از کجا در کجا و به کجاست» علی (ع) نفرمود: خدا رحمت کند کسی را که بداند از چه؟ و در چه؟ و از چه؟ اگر چنین می گفت، می گفتیم مقصود این است که از چه آفریده شده ایم؟ از خاک. در چه خواهیم رفت؟ در خاک. باز از چه بر می خیزیم؟ از خاک.
اگر چنین گفته بود، اشاره ای بود به این آیه قرآن که: «منها خلقناکم و فیها نعیدکم و منها نخرجکم تارة اخری؛ شما را از زمین آفریده ایم و به زمین باز می گردانیم و از زمین بار دیگر بیرون می آوریم.» (طه/ 55)
اما سخن علی در اینجا ناظر به آیات دیگری از قرآن است و مفهوم بالاتری دارد و آن اینکه از چه جهانی آمده ایم؟ در چه جهانی هستیم؟ به سوی چه جهانی می رویم؟
دنیا و آخرت نیز مانند غیب و شهادت، از نظر جهان بینی اسلامی دو مفهوم مطلق اند نه نسبی، و به تعبیر قرآن هر کدام نشئه ای جداگانه هستند.
آنچه نسبی است کار دنیایی و کار آخرتی است، یعنی یک کار اگر به منظور نفس پرستی باشد کار دنیایی است و احیانا همان کار اگر برای خدا و در راه رضای خدا باشد کار آخرتی است.