تضرع به خداوند؛ یکی از ارکان استعاذه

یکی از ارکان استعاذه تضرع است، یعنی استعاذه گاهی تحقق پیدا میکند که در شخص حالت تضرع باشد بطوریکه اگر تضرع نباشد استعاذه اش خالی از حقیقت است. زیرا تضرع به معنی آشکار کردن ذلت و مسکنت و ناتوانی و بیچارگی است، و در ابتدای بحث گقتیم که استعاذه به معنی فرار کردن شخص است از دشمنی که او را دنبال میکند و از دفاع از خود ناتوانست، به ناچار به کسی که توانائی دارد تا دشمن را از او دور کند و یاریش نماید پناهنده می شود و " البته "در آن حال ناتوانی و نیازمندی از او آشکار خواهد بود". مانند بچه ای که ماری او را دنبال کند ناله کنان خود را به مادر می چسباند، این حالت را استعاذه میگویند. بنابراین کسی که فهمید شیطان که دشمن سرسخت آدمی است به او حمله میکند و به تنهائی توانائی از خلاص شدن از شرش را ندارد به ناچار ناله کنان بیچاره وار رو به پروردگار توانای مهربان می آورد و به زبان حال و قال میگوید: "ای خدا فریاد از دشمنی که همچو سگ پارس کرده است بر من و مرا دنبال مینماید".
هر گاه حالت استعاذه به پروردگار از شر شیطان پدیدار شود. مناسبت تضرع خود را با دعاهای وارده در این باره ظاهر سازد، و از آنجمله دعای شر دفع ابلیس که ترجمه اش چنین است: " خدایا ابلیس بنده ایست از بندگانت که می بیند مرا از سوئی که من او را نمی بینم و تو می بینی او را از سوئی که او نمی بیند ترا و تو نیرومندتری بر همه کارش و او توانائی ندارد بر چیزی از کار تو، خدایا پس من کمک می خواهم از تو بر او، ای پروردگار من زیرا که مرا با او طاقت نیست و نه مرا جنبش و نیروئیست بر او مگر به وسیله تو ای پروردگارم، خدایا اگر او قصد مرا کند پس تو قصدش کن و اگر بمن بداندیشی کند پس بداندیشی کن با او و کفایت کن مرا از شرش و قرار ده بداندیشیش را در گردنش، برحمتت ای رحم کننده ترین رحم کنندگان، و خدا درود فرستد بر محمد و خاندانش.

خدا برای بندگانش کافیست
و شکی نیست اگر کسی با حالت تضرع (یعنی خود را حقیقتا برا ی خدا ذلیل ساخته و تنها به او نیازمند بداند و نجات خود را از او ببیند و تنها از او بخواهد به پروردگار توانا و مهربان پناهنده شود و دفع شر شیطان را از خواهد، البته او را پناه خواهد داد و نجاتش از آن ملعون قطعی است. "آیا خدا کفایت کننده بنده اش نیست؟" (زمر/ 36)

چاره استعاذه حقیقی است
جز فرار از شیطان و پناهندگی به حضرت آفریدگار چاره ای ندارد، پس پیش از شروع به عمل خیر، واجب یا مستحب باید استعاذه حقیقی بطوری که زبانش که می گوید: "اعوذ بالله من الشیطان الرجیم" ترجمان حال و دل او باشد، خلاصه هر امر خیری که برای آدمی پیش آید و انجام آن به دلش خطور کند و مطابق با شرع باشد نباید از آن رو گرداند، بلکه با شتاب آن را انجام دهد، لکن با فرار از شیطان و پناهندگی به خداوند رحمن بطوری که شیطان همراهش نشود، تا بتواند عمل را راست و درست انجام دهد و مستحق ثواب و قرب حضرت آفریدگار گردد.