تاثیر مهم یاد خدا

ریشه همه آثار معنوی اخلاقی و اجتماعی که در عبادت است در یک چیز است: یاد حق و غیر او را از یاد بردن. قرآن کریم در یک جا به اثر تربیتی و جنبه تقویتی روحی عبادت اشاره می کند و می فرماید: «ان الصلاة تنهی عن الفحشاء و المنکر؛ نماز از کار بد و زشت باز می دارد» (عنکبوت/45) و در جای دیگر می گوید: «اقم الصلاة لذکری؛ نماز را برای اینکه به یاد من باشی به پادار» (طه/14) اشاره به اینکه انسان که نماز می خواند و در یاد خدا است همواره در یاد دارد که ذات دانا و بینایی مراقب او است و فراموش نمی کند که خودش بنده است. ذکر خدا و یاد خدا که هدف عبادت است، دل را جلا می دهد و صفا می بخشد و آن را آماده تجلیات الهی قرار می دهد.
امام علی (ع) درباره یاد حق که روح عبادت است چنین می فرماید: «ان الله سبحانه و تعالی جعل الذکر جلاء للقلوب، تسمع به بعد الوقره، و تبصر به بعد العشوة، و تنقاد به بعد المعاندة، و ما برح لله -عزت آلائه- فی البرهه بعد البرهه، و فی ازمان الفترات، عباد ناجاهم فی فکرهم و کلمهم فی ذات عقولهم؛ خداوند یاد خود را صیقل دل ها قرار داده است، دل ها بدین وسیله از پس کری، شنوا و از پس نابینایی، بینا و از پس سرکشی و عناد، رام می گردند، همواره چنین بوده و هست که خداوند متعال در هر برهه ای از زمان و در زمان هایی که پیامبری در میان مردم نبوده است بندگانی داشته و دارد که در سر ضمیر آنها با آنها راز می گوید و از راه عقل هایشان با آنان تکلم می کند.» (خطبه 222) در این کلمات خاصیت عجیب و تاثیر شگرف یاد حق در دلها بیان شده است تا جائی که دل قابل الهام گیری و مکالمه با خدا می گردد.
بریدن از غیر خدا، لازمه خداپرستی
خداوند در آیه 8 سوره مزمل می فرماید: «واذکر اسم ربک و تبتل الیه تبتیلا؛ یاد کن نام پروردگارت را و به سوی او تبتل کن» گفتیم تبتل حالت تضرع و انقطاع و همان است که جوهر عبودیت است. جمله «و تبتل الیه تبتیلا» متبتل باش به او و متضرع باش و منقطع باش به او منقطع شدنی -مخصوصا کلمه تبتیلا: منقطع شدنی، یعنی نوع خاصی- همان کمال انقطاع را می رساند که لازمه عبودیت و خداپرستی است و بلکه حقیقت دعا همان انقطاع به حق است. انقطاع یعنی بریده شدن از ماسوی و پیوستن به خدا.
دعایی هست به نام «مناجات شعبانیه» که در کتب دعا مثل مفاتیح الجنان هست، دعایی است که نوشته اند این دعا را امیرالمؤمنین امام علی (ع) و امامان از اولاد او می خوانده اند. دعایی است که از نظر مضمون در سطح بسیار بسیار عالی است. یکی از جمله های آن دعا این است: «الهی هب لی کمال الانقطاع الیک و انر ابصار قلوبنا بضیاء نظرها الیک حتی تخرق ابصار القلوب حجب النور فتصل الی معدن العظمه و تصیر ارواحنا معلقة بعز قدسک؛ بار خدایا توجه کامل به خودت و بریدن از همه را به من ببخش و دیدگان دل هایمان را با نگاه به خودت روشنی ببخش تا دیدگان دل ها پرده های نور -حجاب های نورانی- را بشکافد و به معدن بزرگی بپیوندد و تا ارواح ما به مقام قدسی و عزتمند تو بیاویزد» جمله های بعدش را نمی خواهم تفسیر کنم و جمله های بسیار عالی و پر معنایی است از نظر معرفت اللهی. جمله اولش این است که خدایا به من موهبت فرما نهایت انقطاع به خودت را. این «نهایت انقطاع» ملازم است با نهایت اتصال؛ یعنی نهایت انقطاع از غیر خدا ملازم است با نهایت اتصال به حق.