مؤمن و پرهیز از تمسخر

در قرآن در سوره حجرات آیه 11 آمده است: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَسْخَرْ قَومٌ مِّن قَوْمٍ عَسَى أَن يَكُونُوا خَيْرًا مِّنْهُمْ وَلَا نِسَاء مِّن نِّسَاء عَسَى أَن يَكُنَّ خَيْرًا مِّنْهُنَّ وَلَا تَلْمِزُوا أَنفُسَكُمْ وَلَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ بِئْسَ الاِسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِيمَانِ وَمَن لَّمْ يَتُبْ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ؛ ای کسانی که ایمان آورده اید نباید گروهی از مردان شما گروه دیگر را مسخره کنند، شاید آنها از اینها بهتر باشند و نه زنانی زنان دیگر را شاید آنان بهتر از اینان باشند و یکدیگر را مورد طعن و عیب جویی قرار ندهید و با القاب زشت و ناپسند یکدیگر را یاد نکنید، بسیار بد است که بر کسی پس از ایمان نام کفرآمیز بگذارید و آنها که توبه نکنند ظالم و ستمگرند».

پیام آیه
1- اصل اساسی در زندگی اجتماعی و روابط انسان ها با یکدیگر، احترام متقابل و پاسداری از حریم شخصیت همدیگر است هر عاملی که این اصل را تضعیف یا کم رنگ کند آفتی است برای تحقق روابط سالم اجتماعی. ایمان به خدا چون پذیرش همه خوبی ها و فضایل و پاکی هاست پیامش نیز بر محور خوبی و نیکی است.
2- مؤمنان در جامعه ایمانی باید پاسدار شخصیت همدیگر باشند و از استهزاء و مسخره کردن یکدیگر بپرهیزند زیرا انگیزه مسخره کردن یک نفر ممکن است این باشد که او را انسان بی شخصیت و خوار و بی ارزش بدانند، در حالی که معلوم نیست اینگونه باشد خوبی و بدی حقیقی افراد را نمی توان با معیارهای ظاهری و سطحی و مادی ارزیابی کرد و چه بسیار انسان های ارزشمند و محترمی که در پیشگاه خداوند متعال عزیزند ولی در چشم خلائق خوار و حقیر می آیند.
3- طعن و عیبجوئی نیز از آفات روابط سالم اجتماعی است که با روح ایمان منافات دارد و چهره اخلاقی جامعه را زشت و ناخوشایند می کند.
4- یاد کردن انسان ها با لقب های زشت و ناپسند و برچسب و انگ زدن به یکدیگر نیز سازگاری با اخلاق ایمانی ندارد و روح صفا و صمیمیت و معنویت را در انسان ها و جامعه ها از بین می برد.
5- پس از اینکه فرد و جامعه ای بر محور ایمان حرکت کرد و پایبند به لوازم و تعهدات ایمان شد هر گونه رفتار و گفتاری که نشانی از کفر و کجی و حرمت شکنی داشته باشد کاری است که در پیشگاه الهی ناپسند است و کاری که خداوند آن را بد و ناروا بداند در فرد و جامعه گرفتار به آن نیز تأثیر منفی و مخرب دارد و تخریب فضای دوستی و معنویت و صفا و پاکی آسیب پذیر ساختن گوهر ایمان است و مؤمن باید خود و جامعه اش را از این آفات و آسیب ها پاکسازی کند.
6- آخرین پیام این که تمام زشتی های اخلاقی و ناپاکی های معنوی و روحی، نوعی دور شدن از مسیر خدا و بندگی و فاصله گرفتن از روح ایمان است و هر کجا این دوری و فاصله باشد حتما از محور حق و عدل نیز فاصله گرفته شده است و هر جا عدل نبود نوعی ظلم موجودیت یافته است، خواه ظلم به خویش با محروم ساختن جان و دل از برکات و آثار ایمان و خواه ظلم به دیگران با نادیده گرفتن حقوق مادی و معنوی آنان و ضربه وارد ساختن به شخصیت اجتماعی افراد.
در تمام این صحنه ها تنها راه بازسازی و ترمیم و جبران و تدارک، توبه و بازگشت است. بازگشت حقیقی به مسیر حق و عدل و انصاف و توحید که تنها با مراعات حقوق الهی و حقوق مردم و تصمیم جدی به عدم تکرار ممکن است.

جمع بندی پیام ها
انسان باایمان و جامعه ایمانی باید از هر کاری که حاکمیت دوستی و صمیمیت و اعتماد متقابل را از بین می برد یا آسیب پذیر می کند با جدیت پرهیز کند و در صورت گرفتاری به این ناپاکی روحی از آن توبه کند تا عنایات الهی و رحمت بی کران حق مجددا شامل آنها شود.