انتقاد امام علی علیه السلام از ابوبکر

انتقاد امام علی (ع) از ابوبکر به صورت خاص در خطبه شقشقیه (خطبه سوم نهج البلاغه) آمده است و در دو جمله خلاصه شده است:
اول: اینکه او به خوبی می دانست من از او شایسته ترم و خلافت جامه ایست که تنها بر اندام من راست می آید. او با اینکه این را به خوبی می دانست چرا دست به چنین اقدامی زد، من در دوره خلافت، مانند کسی بودم که خار در چشم یا استخوان در گلویش بماند: «اما و الله لقد تقمصها ابن ابی قحافه و انه لیعلم ان محلی منها محل القطب من الرحی؛ به خدا قسم پسر ابو قحافه پیراهن خلافت را به تن کرد در حالی که خود می دانست محور این آسیا سنگ منم.»
دوم: این است که چرا خلیفه پس از خود را تعیین کرد خصوصا اینکه او در زمان خلافت خود یک نوبت از مردم خواست که قرار بیعت را اقاله کنند و او را از نظر تعهدی که از این جهت بر عهده اش آمده آزاد گذارند، کسی که در شایستگی خود برای این کار تردید می کند و از مردم تقاضا می نماید استعفایش را بپذیرند چگونه است که خلیفه پس از خود را تعیین می کند. «فیا عجبا بینا هو یستقیلها فی حیاته اذ عقدها لاخر بعد وفاته؛ شگفتا که ابوبکر از مردم می خواهد که در زمان حیاتش او را از تصدی خلافت معاف بدارند و در همان حال زمینه را برای دیگری بعد از وفات خویش آماده می سازد.»
پس از بیان جمله بالا، علی (ع) شدیدترین تعبیراتش را درباره دو خلیفه که ضمنا نشان دهنده ریشه پیوند آنها با یکدیگر است به کار می برد می گوید: «لشد ما تشطرا ضرعیها؛ با هم، به قوت و شدت، پستان خلافت را دوشیدند.» ابن ابی الحدید درباره استقاله (استعفاء) ابوبکر می گوید جمله ای به دو جمله ابوبکر به صورت دوم اداء شده است.