سیره شیخ جواد بلاغی از دیدگاه شهید مطهری

شیخ جواد بلاغی که ظاهرا آذربایجانی است مسیر دیگری غیر از آنچه در حوزه مرسوم بود را پیش گرفت. گذشته از این که در تفسیر کار کرد و تفسیری هم نوشت به نام آلاء الرحمن که ظاهرا کامل نیست و شاید دو سه جلد بیشتر نباشد، کار عمده ای که کرد این بود که در زمینه مذاهب اهل کتاب مانند یهودیت و مسیحیت کار کرد و به زبانهای اصلی مثل زبان عبری و زبان سریانی آشنا شد. یک نفر از فضلای قدیم قم که زمانی در نجف بوده است نقل می کرد که ما با مرحوم آقا شیخ جواد در بغداد به مجامع مسیحیها می رفتیم و من تعجب می کردم وقتی با آنها به زبانهای عبری و سریانی و زبانهای قدیم صحبت می کرد و بر کتابهایشان از خود آنها بیشتر مسلط بود. چنین مردی نان برای خوردن نداشت. آدمی که اینجور است باید از اوضاع دنیا اطلاع داشته باشد. قهرا مجلات آنها را می خرید و مطالعه می کرد. مرحوم آقای صدر می گفت: ما جوان بودیم و ایشان را نمی شناختیم. همین قدر می دانم که این شیخ جواد که رد می شد می گفتند: شیخ روزنامه خوان! او را به عنوان شیخ روزنامه خوان می شناختند، چون روزنامه می خواند. باید هم روزنامه می خواند تا از وضع روز اطلاع پیدا کند. کتابهایی که این مرد در این زمینه نوشته، کتابهایی است بسیار باارزش.
غرض این بود که شما بدانید که حساب خدمت غیر از حساب نعمت است. یک گروه، گروه نعمت هستند، اگر هم خدمتی می کنند از نعمتهایش هم خوب بهره می برند، ولی آنهایی که خیلی خدمت می کنند به کلی از گروه نعمت بیرون هستند یعنی اصلا بی بهره بی بهره هستند. مرحوم آقا شیخ جواد در این زمینه ها خیلی خوب کار کرده بود. کتابهایش هم الان هست مثل کتاب الهدی الی دین المصطفی یا الرحله المدرسیه. کتابهایی که من از ایشان سراغ دارم عربی است، نمی دانم به فارسی هم کتابی دارد یا نه. شاید بعضی کتابهای ایشان ترجمه شده باشد که من اطلاعی ندارم. به هر حال این مرد در این زمینه ها بسیار کار کرده بود و کارهایش هم فوق العاده باارزش است و اجرش هم با خدا. شاید پنجاه سال باشد که از دنیا رفته است.