روبرو شدن انسان با اعمال خویش در قیامت

در آیه 7 سوره تغابن آمده: «ثم لتنبؤن بماعملتم؛ بعد خبر داده می شوید به آنچه انجام داده اید». «لتنبؤن» از ماده ''نبا'' است و ''نبا'' یعنی خبر، اطلاع، آگاهی. این فعل، مجهول است و باز با نون تاکید ثقیله آمده است، یعنی قطعا و شدیدا خبر داده می شوید به تمام اعمالی که انجام داده اید. مقصود از خبر دادن و آگاه کردن انسان در اینجا چیست؟ خبر دادن یک وقت مثل خبر دادن هایی است که در دنیاست. مثل اینکه برای یک نفر در جایی پرونده ای تشکیل داده اند و بعد از چند سال که خودش هم فراموش کرده که چه کرده است، محتوای پرونده اش را به او اطلاع می دهند که در فلان وقت چنین کردی و در اوقات دیگر چنان. ولی قرآن آیاتش یکدیگر را تفسیر می کنند.
در بعضی آیات می فرماید که خود اعمال انسان ها در آنجا حضور دارند، یعنی خود اعمال انسان را به انسان ارائه می دهند و کتاب انسان که همان کتاب نفس انسان است، این کتاب پیچیده در آنجا باز می شود و بعد به او می گویند: «اقرا کتابک کفی بنفسک الیوم علیک حسیبا؛ (کفته شود) نامه ات را بخوان. کافی است که امروز خود حسابرس خویش باشی» (اسراء/ 14).
پس خبر دادن در آنجا این طور است که ناگهان انسان می بیند که با میلیون ها و بلکه با میلیاردها عمل (عمل های طرف راست و عمل های طرف چپ، عمل های صالح و عمل های ناصالح) مواجه است، چون «لایغادر صغیرة و لا کبیرة الا احصاها؛ هیچ (کار) کوچک و بزرگی را وا نگذاشته مگر این که آن را بر شمرده است» (کهف/ 49). بالاخره همان اعمال سرنوشت انسان را تعیین می کنند که آیا به طرف چپ چربیده است یا به طرف راست. معنی راست و چپ را در توضیح آیه شریفه «فاصحاب المیمنه ما اصحاب المیمنه؛ پس (دسته ای) اهل سعادت، چه اهل سعادتی» (واقعه/ 8) بیان کردیم.» (رجوع شود به آشنایی با قرآن، جلد6)
حال که این طور است که به موجب ربوبیت پروردگار، بعث و جزا و پاداش در کار است و خبردار شدن از اعمال به معنایی که گفته شد در کار است «فامنوا بالله و رسوله والنور الذی انزلنا؛ پس ایمان آورید به ذات الله و به رسول و پیام آور او و به آن نوری که ما فرود آوردیم». این نور برای راهنمایی در همین راه طولانی است که شما از اینجا تا ابدیت در پیش دارید، یعنی قرآن. وقتی که برایتان روشن شد که چنین راهی طویل و طولانی به سوی جاودانگی دارید، به خدا که خالق شماست و بازگشت شما به سوی اوست و به رسول او که آن پیام را آورده و آن حقیقت را برای شما روشن کرده است و به قرآن که نوری است که برای روشن کردن همین راه فرستاده شده است ایمان بیاورید. «والله بما تعملون خبیر؛ و بدانید که خدا به تمام اعمال شما آگاه است.» (تغابن/ 8) شما خدایی دارید که «لا تأخذه سنه و لا نوم؛ غفلتی و خوابی او را نمی گیرد و به همه اعمال شما ناظر است» (بقره/ 255). پس به اصطلاح ''مراقب الله'' داشته باشید، همیشه در حال مراقبه باشید، همیشه بدانید که در حضور خداوند هستید و هر کاری که می کنید و هر عملی که انجام می دهید و هر فکری که می کنید همه در حضور خداوند است و او به آنها آگاه است.