جستجو

تفسیر مارکسیستی از جهت گیری مبارزاتی قرآن

جهت گیری قرآن در مبارزه میان مستضعفان و مستکبران که پیروزی نهایی را در نبرد این دو گروه -همان طور که ماتریالیسم تاریخی بر اساس منطق دیالکتیک نوید می دهد- از آن مستضعفان می داند. قرآن در این جهت گیری، در حقیقت، جهت سیر ضروری و جبری تاریخ را ارائه می دهد که طبقه ای که بالذات خصلت انقلابی دارد، در مبارزه پیگیر خود با طبقه ای که با لذات و به حکم موضع طبقاتی خود خصلت ارتجاعی و کهنه گرایی دارد پیروز می شود و وارث زمین می گردد: «و نرید أن نمن علی الذین استضعفوا فی الارض و نجعلهم أئمة و نجعلهم الوارثین»؛ «اراده ما بر این است که بر مستضعفان تاریخ منت نهیم و آنان را پیشوا و وارثان زمین قرار دهیم.» (قصص/5)
همچنین است آیه 137 از سوره اعراف: «و أورثنا القوم الذین کانوا یستضعفون مشارق الارض و مغاربها التی بارکنا فیها و تمت کلمت ربک الحسنی علی بنی اسرائیل بما صبروا و دمرنا ما کان یصنع فرعون و قومه و ماکانوا یعرشون»؛ «و آن گروهی را که تضعیف می شدند، وارث مشرق ها و مغرب های (آن) سرزمین نمودیم که در آن برکت نهاده بودیم و وعده نیک پروردگار تو در حق بنی اسرائیل، به پاس صبوریشان تحقق یافت و آنچه فرعون و قوم او می ساختند و آنچه را بر می افراشتند ویران کردیم.»
این برداشت قرآنی -که تاریخ در جهت پیروزی محرومان و به اسارت رفتگان و استثمار شدگان سیر می کند- کاملا منطبق است با اصلی که قبلا از مادیت تاریخی استنتاج کردیم که خصلت ذاتی استثمارگری، ارتجاع و کهنه گرایی است و این خصلت چون بر ضد سنت تکاملی آفرینش است، لاجرم محکوم به فناست و خصلت ذاتی استثمارشدگی، روشن فکری و جنبش و انقلاب است و چون این خصلت هماهنگ با سنت تکاملی آفرینش است، لاجرم پیروز است.

منابع

  • مرتضی مطهری- جامعه و تاریخ- صفحه 181-182

کلید واژه ها

قرآن انقلاب مستضعف جامعه شناسی دین مارکسیسم

مطالب مرتبط

تفسیر مارکسیستی از مفاهیم اجتماعی قرآن نمونه ای از نتایج تفسیر مارکسیست ها از آیات قرآن تفسیر تاریخ در پرتو آیات استضعاف و استخلاف ریشه های اصلی گرایش روشنفکران مسلمان به مارکسیسم ابوذر از نگاه روشنفکران مسلمان مارکسیست سیره رسول اکرم دلیلی بر رد اصول مارکسیسم بی معنا بودن تطابق پایگاه ایدئولوژیکی و پایگاه طبقاتی از نظر قرآن

اطلاعات بیشتر

تفسیر مارکسیستی از مفاهیم اجتماعی قرآن تفسیر مارکسیستی از روش پیامبران در مقابل مخالفان نمونه ای از نتایج تفسیر مارکسیست ها از آیات قرآن جاذبه های تفکر ماتریالیستی در قرن بیستم

ابزار ها