نقش ایمان در هدایت عقل

اگر ایمان در کار نباشد، عقل دیگر قوه مجری نیست، بلکه حتی منفعت طلبی را تأیید می کند. عقل انسان چه حکم می کند به انسان؟ می گوید منفعت را هر جا تشخیص می دهی برو دنبال آن. شما تا به یک مصلحت بالاتری ایمان نداشته باشید، عقل به شما نمی گوید برو دنبال آن مصلحت. وقتی یک ایمان به یک مصلحت بالاتر پیدا کردید آن وقت عقل می گوید برو دنبال آن. من نگفتم که بشر چون عقلش ضعیف است، ناقص العقل است، چون عقل خودش نمی رسد، افراد دیگری باید بیایند که عقلشان کامل تر از او باشد. ما می گوییم عقل بشر از نظر علمی همیشه انسان را هدایت می کند به منفعت و مصلحت خودش.

مادام که ایمان به یک اصولی در کار نباشد عقل آدم جز به منافع شخصی حکم نمی کند. آن هایی هم که منفعت طلب هستند در دنیا، عقلشان کمتر از دیگران نیست بلکه شاید بیشتر است. این منفعت پرست های دنیا که یک دنیا را فدای خودشان می کنند، اینها یعنی عقلشان نمی رسد. مردم احمق و کوتاه فکری هستند؟ نه، آنها هم مثل ما ملزمند که به آنچه خیر خودشان را در آن تشخیص می دهند عمل کنند ولی آنها چون به مافوق منافع فردی ایمان ندارند، مصالح خودشان را در همین منافع خودشان می دانند. اما اگر یک ایمانی پیدا شد به یک مصلحت بالاتر که این منفعت در مقابل آن مصلحت، کوچک تر بود آن وقت عقل هم آن را تأیید می کند.