درس آزادگی حضرت علی (ع) در جنگ صفین

در آغاز جنگ صفین همینکه سپاه علی (ع) و سپاه معاویه به یکدیگر نزدیک شدند سپاه معاویه پیش دستی کردند و جلو آب را بر سپاه علی گرفتند و مانع استفاده آنها از آب شدند و این را برای خود به فال نیک گرفتند.
خبر به امام علی (ع) رسید، پیغام و نامه ای برای معاویه فرستاد که ما آمده ایم بلکه بتوانیم از طریق مذاکرات اختلاف را حل کنیم و نگذاریم کار به کشتار و خونریزی بکشد و تو پیش دستی کردی و سواران خویش را برای جلوگیری از استفاده آب فرستادی، گذشته از اینکه تو زمینه مذاکرات مسالمت آمیز را با این عمل خویش خراب کردی و سواران خویش را برای جلوگیری از استفاده آب فرستادی، و گذشته از اینکه تو از قانون مردانگی و انسانیت خارج شدی و دست به عمل ناجوانمردانه ای زدی و می خواهی از تشنگی سپاه من برای سپاه خودت کمک بگیری، بدان که اگر از تصمیم ناجوانمردانه خود منصرف نشوی اصحاب و یاران من نخواهند نشست و منتظر اجازه تو نخواهند ایستاد، مردانه تو را و سپاه تو را از آب دور خواهند ساخت. ولی معاویه که این کار را برای خود فتحی می دانست چنان مست و مغرور شده بود که این سخنان در روح او تأثیری نکرد.
اینجا بود که امام علی (ع) با چند جمله چنان حس آزادگی و شرافتمندی اصحاب و یاران خود را تحریک کرد که در اندک زمانی محل آب را به تصرف خویش در آوردند به آنها فرمود:
«همانا معاویه گروهی از گمراهان و نادانان را دور خود جمع کرده و از جهالت و نادانی آنها استفاده کرده و آب را بر شما گرفته است. آیا می دانید به چه وسیله می توانید سیراب شوید؟ همانا این شمشیرها را با خون کثیف این گمراهان سیراب کنید تا خودتان از آب گوارا سیراب شوید. مردنی هست و زندگی ای. مردن در این است که زنده بمانید و مغلوب و محکوم و محتاج باشید، و زندگی در این است که بمیرید ولی با فتح و ظفر و غلبه».
این جمله های آتشین غوغایی بپا کرد و در اندک زمانی دشمن از محل آب دور افتاد. یاران امام علی خواستند انتقام بگیرند و مانع آب برداشتن دشمن شوند ولی امام علی راضی نشد، فرمود من هرگز دست به این گونه کارهای ناجوانمردانه نمی زنم.