تشیع

از روز اول ظهور اسلام و دعوت رسمی و آشکار پیامبر اکرم (ص) به توحید، موضوع استمرار هدایت مردم پس از رسول خدا و جانشینی وی مطرح بود. رسول اکرم در اولین جلسه دعوت رسمی خاندان خود، به سران و بزرگان بنی هاشم فرمود: «هر کس امروز به من ایمان آورد و مرا یاری دهد پس از من جانشین من خواهد بود.» و هنگامی که امام علی (ع) در همان مجلس، ایمان خود را اظهار کرد، رسول گرامی اسلام وی را در آغوش گرفت و به عنوان جانشین پس از خود معرفی فرمود که مورد تمسخر حاضران قرار گرفت. همزمان با رشد اسلام و گسترش جمعیت مسلمین، موضوع وصایت رسول خدا توسط امام علی (ع) بارها مطرح شد و جمعی از مسلمین درجه اول که همواره تسلیم رسول خدا بودند نیز این مطلب را پذیرفته بودند. رسول خدا آنان را "شیعه علی" یعنی دوستدار و پیرو علی (ع) نامید و بارها فرمود: «علی و شیعته هم الفائزون؛ علی و شیعیانش رستگارند.» (الغدیر، ج351، ص2) بزرگانی همچون سلمان فارسی، ابوذر، مقداد، عمار یاسر و حذیفه به "شیعه علی" مشهور بودند.
پس از رسول خدا (ص) هم در پی غصب خلافت، جریان اسلام اصیل در قالب تفکر صحیح شیعی استمرار یافت. گرچه دوران اقتدار ظاهری شیعیان در صدر اسلام فقط در 5 سال حکومت حضرت امیرالمؤمنین (ع) پس از عثمان تحقق یافت، ولی جامعه شیعیان در زیر پرچم والاترین امتیاز تفکر الهی خود، یعنی استمرار هدایت الهی در امامت ائمه معصومین (ع) است، به حیات و رشد خود ادامه می داد و طبیعتا مغضوب حکومت های غاصب قرار می گرفت. بدین سان اعتقاد به وجود "امام معصوم" به عنوان جانشین رسول خدا که به نام «ولایت» در فرهنگ اسلام مطرح است، مهم ترین شاخصه اسلام ناب شیعی است.
شیعیان در هر زمانی تحت تربیت امام معصوم آن زمان به رشد خود ادامه می دادند. امامان نیز همواره در کنار رشد تعالیم و فرهنگ اسلام و نگهبانی از دستاوردهای وحی و احیای کلمه الله و سنت رسول الله، به ساماندهی امور شیعیان که همیشه محروم از مواهب زندگی در جهان اسلام بودند و به سخت ترین شکنجه های جسمی و روحی حکام غاصب مبتلا می شدند، می پرداختند.