شهادت زمان و مکان در قیامت

قرآن درباره شعور و حیات زمان و مکان و شهادت آنها در قیامت می فرماید: «و تلک الایام نداولها بین الناس و لیعلم الله الذین آمنوا و یتخذ منکم شهداء والله یحب الظالمین* و لیمحص الله الذین آمنوا و یمحق الکافرین؛ و این روزهای روزگار را ما به اختلاف احوال در میان مردم و خلایق می گردانیم؛ و به علت آنکه مقام و منزلت کسانی که ایمان آورده معین و معلوم شود و خداوند از میان شما گواهانی را بر اعمال مردم برگیرد و مشخص نماید و خداوند البته ستمکاران را دوست ندارد و دیگر به علت آنکه اهل ایمان را از هر گونه عیب و نقصی پاک و پاکیزه گرداند؛ و اهل کفر را به پاداش ظلم و کفرشان محو و نابود سازد» (آل عمران/ 140-141)
از این آیه مبارکه می توان استفاده کرد که یکی از زمره گواهانی که بر اعمال انسان گواه هستند همین روزهاست؛ ایام است؛ اینها گواهان بر اعمال انسان هستند؛ ساعات، دقایق، روزها، شب ها، ماه ها، سال ها، ایام شریفه، روزهای جمعه، لیالی شریفه و روزهای مبارکه اعیاد، زمان ها، مکان ها، زمین ها، کوه ها، بقاع، مساجد، اماکن متبرکه، و مشاهد مشرفه، شهادت دهندگانی بر انسان هستند. زمان و مکان بیدارند و اعمال را در خود گرفته ثبت و ضبط می کنند، حتی لحظات انسان را، چشم بر هم نهادن و مژگان زدن را و حتی تفکر انسان و تعقل او را در خود گرفته و تحمل می کنند و سپس ادا می نمایند. امروز می گیرند، فردا می دهند؛ امروز گیرنده و فردا پس دهنده هستند. امروز روز لف است و فردا روز نشر. اعمال یکی پس از دیگری در اتصال زمان پیدا میشود و انسان روی این خط تدریجی متصل زمانی مرتباً به جلو میرود و اعمال را یکی پس از دیگری پشت سر میگذارد و در پندار خود چنین ترسیم میکند که از بین رفته است، لیکن چنین نیست؛ چیزی که موجود شد معدوم نمی شود.
همه به جای خود محفوظ است، فردا نوار را باز میکنند، چرخ زمان حقایق را می خواند و مکان حقایق را بروز می دهد، و انسان خودش را با تمام اعمال و خصوصیات و کیفیات مشاهده می کند. یعنی این صحنه مسجدی که ما در آن هستیم با تمام این خصوصیات، و این معنی گردش و گذشت که خیال می کنیم که این ساعت سپری میشود و موجودیت ما فقط به همین لحظاتیست که داریم، همین مجلس را با تمام جهات ظاهریه و باطنیه فردا می نگریم، نه تنها مانند ضبط صوت های مادی، بلکه تمام موجودات واقع در زمان و مکان و نفس زمان و مکان، خصوصیات را با جهان تکوین خود می گیرند و شهادت می دهند، از اعمال ظاهری و از خاطرات ذهنی و از نیات قلبی؛ الآن در اینجا به صورت مُلکی خود می گیرند و در آنجا به صورت ملکوتی پس می دهند. مشاهده آن صورت های ملکوتی و آن نحوه از شهادت های معنوی بسیار عجیب است، و مشاهده آنها در این دنیا قابل تحمل نیست مگر برای برگزیدگان ذات حق تبارک و تعالی.