سختی حساب کافران در آخرت از نظر قرآن

خداوند درباره نحوه اعطای نتایج اعمال انسان ها می فرماید: «فاما من اوتی کتابه بیمینه* فسوف یحاسب حسابا یسیرا* و ینقلب الی اهله مسرورا* و اما من اوتی کتابه وراء ظهره* فسوف یدعوا ثبورا* و یصلی سعیرا* انه کان فی اهله مسرورا* انه ظن ان لن یحور* بلی ان ربه کان به بصیرا؛ و اما آن کسی که نامه عملش از جانب راست (که کنایه از جانب سعادت و رحمت است) به او داده شود پس به زودی محاسبه سهل و آسانی از او خواهد شد، و به سوی اهل خود با حالت سرور و شادی برمی گردد، و اما آن که کارنامه اش از پشت سرش به او داده شود، پس زودا که فریادش بلند شود که وای بر من! و در آتش در آید که وی (در دنیا) میان کسان خویش از گناه شادمان بود. او می پنداشت که هرگز بازگشتی نخواهد داشت. چرا، به راستی پروردگارش به او بینا بود.» (انشقاق/ 7- 15)
آیاتی در قرآن کریم وارد است که دلالت بر آنکه مردم از نقطه نظر حساب و سختی و آسانی آن در مرتبه واحد نیستند، بلکه بعضی حسابشان سخت است و برخی آسان: «فَإِذَا نُقِرَ فِی النَّاقُورِ* فَذَالِکَ یَؤْمِئِذٍ یَوْمٌ عَسِیرٌ* عَلَی الْکَـ'فِرِینَ غَیْرُ یَسیِرٍ؛ پس چون برای زنده شدن مردگان در بوق دمیده شود (اعلان آماده باش دهند) پس آن روز روز سختی است، و برای کافران سهل و آسان نیست.» (مدثر/ 8- 10) «الْمُلْکُ یَؤْمَئِذٍ الْحَقُّ لِلرَّحْمَـانِ وَ کَانَ یَوْمًا عَلَی الْکَـافِرِینَ عَسِیرًا؛ قدرت و سلطنت و حکمرانی در آن روز، حقّ است که اختصاص به حضرت خداوند رحمن دارد و روزی است که برای کافران سخت است.» (فرقان/ 26) «وَ یَقُولُ الْکَافِرُ یَـالَیْتَنِی کُنتُ تُرَابًا؛ و در آنروز کافر می گوید ای کاش من خاک بودم. (و چنین روزی را مشاهده نمی نمودم)» (نباء/ 40)
«فأَمَّا مَنْ أُوتِیَ کِتَـابَهُ بیَمِینِهِ فَیَقُولَ هَآؤُمُ اقْرَؤُاْ کِتَـابیَه* إِنِّی ظَنَنْتُ أَنِّی مُلاَقٍ حِسَابِیَه* فَهُوَ عِیشَةٍ رَّاضِیَه* فِی جَنَّةٍ عَالِیَه* قُطُوفُهَا دَانِیَه* کُلُوا وَاشْرَبُواْ هَنِیئًا بِمَا أَسْلَفْتُمْ فِی الاْیَّامِ الْخَالِیَه* وَ أَمَّا مَنْ أُوتِیَ کِتَـابَهُ بِشِمَالِهِ فَیَقُولُ یَـالَیْتَنِی لَمْ أُوتَ کِتَـابیَه* وَ لَمْ أَدْرِ مَا حِسَابِیَه* یَـالَیْتَهَا کَانَتِ الْقَاضِیَه* مَا أَغْنَی عَنِّی مَالِیَه* هَلَکَ عَنِّی سُلْطَـانِیه؛ و امّا آن کسی که نامه عمل از جانب راست به او داده شود، (به اهل محشر با سرور و فرح) گوید: بیایید و نامه عمل مرا بخوانید! من ملاقات و میعاد چنین روزی را باور داشتم و معتقد بودم! پس این چنین کسی در عیش و نوش دایمی که مورد پسندش باشد پیوسته خواهد بود. در بهشت عالی مرتبه که میوه های آن نزدیک و در دسترس است جاودان زیست می نماید. (و از جانب فرشتگان الهی به آنان خطاب رسد که) بخورید و بیاشامید! گوارا باد بر شما! این دستمزد و پاداشی است که در مقابل آن ایّامی که در دنیا گذشت و به طاعت و اجتناب از معصیت مشغول بودید داده می شود و امّا آن کسی که نامه عمل از جانب چپ (که جانب شقاوت است) به او داده شود، پس می گوید: ای کاش من چنین نامه عملی را دریافت نمی کردم، و من هرگز از حساب کردارم آگاه نمی شدم، ای کاش نابودی و نیستی مرا در کام خود می برد و مرا از چنگ این غصّه و اندوه می رهانید. ای وای که آن مال و منال من به درد من نخورد و مرا از چنین روزی در امان نداشت و بی نیاز نکرد. ای وای که قدرت و سلطنت من نابود گشت و در امروز دستی از من نگرفت.» (حاقه/ 19- 29)
«وَ کَأَیِّنْ مّـِن قَرْیَةٍ عَتَتْ عَنْ أَمْرِ رَبِّهَا وَ رُسُلِهِ فَحَاسَبْنَـاهَا حِسَابًا شَدِیدًا وَ عَذَّبْنَـاهَا عَذَابًا نُّکْرًا* فَذَاقَتْ وَبَالَ أَمْرِهَا وَ کَانَ عَـاقِبَةُ أَمْرِهَا خُسْرًا* أَعَدَّ اللَهُ لَهُمْ عَذَابًا شَدِیدًا؛ و چه بسیار از مردم قریه ها و شهرها که از امر پروردگارشان سرپیچی کردند، و از امر رسولان و فرستادگان او سرباز زدند، پس ما آنان را به حساب سختی محاسبه نمودیم، و به عذاب تازه و بی سابقه ای که آنرا منکر داشتند معذّب نمودیم. پس نتیجه خسران و وبال امر خود را چشیدند، و در پایان عاقبت امرشان زیان و خسران بود. خداوند برای آنان عذاب سخت دوزخ را مهیّا نمود.» (طلاق/ 8- 10)