قرض الحسنه دادن به خدا

خود قرض الحسنه دادن یک عبادت بسیار بسیار بزرگ است و خوشبختانه اخیرا در بسیاری از مساجد صندوقهایی رایج شده است (صندوق جاوید، ذخیره جاوید، صندوق رضوی و ... که در همین قلهک خودمان هست) که عده ای می آیند پول می گذارند در صندوقها و بعد آن پولها به قرض الحسنه داده می شود و قهرا یک عده مردم مضطر، به یک گناه بسیار بزرگ یعنی ربا دادن مجبور نمی شوند و قهرا آن دیگری هم به ربا خوردن.
این یکی از بزرگترین سنتهاست و باید کوشش کرد زنده ترش کرد؛ در صورتی که کار سختی هم نیست. کافی است هر خانواده ای نفری صد تومان به صندوق ذخیره ای که نزدیک منزلشان هست بسپارد. (تا آنجایی که من می شناسم و می دانم، آن صندوقهای خیریه ای که وجود دارد همه شان هم امین و درست و خوش سابقه هستند، خودتان هم بهتر می توانید تحقیق کنید). حداقل انسان برای هر کدام از اعضای خانواده اش صد تومان، دویست تومان، پانصد تومان -هر کسی به اندازه وسع خودش- آنجا بسپارد، هر روز هم بخواهد می تواند از حساب بردارد. این پول دائما در جریان است. او می آید قرض می گیرد و پس می دهد، دیگری همین طور. این خودش یک خیریه ثابتی است، نباید از این غافل بود. گذشته از این، مبارزه با این نظام ربوی کثیف موجود است. این کار اگر توسعه پیدا کند جلو خیلی از کارهای ربوی گرفته می شود. این جور اقدام کردن در این صندوقهای قرض الحسنه، الآن به نظر من در حد وجوب است؛ این کار را بکنید.
قرآن هر کار خیر مالی را قرض الحسنه به خدا دادن حساب می کند، هم این قرض الحسنه های متعارف را و هم آنجا که شما به طور مجانی در یک کار خیر گام برمی دارید و مالی خرج می کنید. قرآن می گوید تو به خدای خودت قرض الحسنه داده ای، طلبکار از خدای خودت هستی «من ذا الذی یقرض الله قرضا حسنا؛ کیست که به خدا قرض الحسنه بدهد؟» (حدید/ 11).
مگر خدا هم احتیاج به قرض الحسنه دارد؟ نه، این تعبیر یعنی اگر تو به بنده مستحق من قرض الحسنه بدهی به من قرض الحسنه داده ای. چه تعبیر عالی ای بعدش هست: «و ما تقدموا لانفسکم من خیر تجدوه عندالله هو خیرا و اعظم اجرا؛ و هر کار خوبی برای خود پیش فرستید آن را نزد خدا بهتر و با پاداشی بزرگ تر باز خواهید یافت» (مزمل/ 20). هرچه را برای خود پیش بفرستید از کار خیر و خوبی، هر کار خیری که بکنید، این را برای خودتان پیش از خودتان پیش فرستاده اید، جلوتر فرستاده اید، بعد یک روزی که به نزد پروردگار برگردید می بینید کار خیرتان را آنجا خدا نگهداری کرده، خدا کار خیر را نمی گذارد گم بشود بلکه بهتر از آنچه که شما فرستاده اید در آنجا هست. مثل اینکه آدم یک بره ای را به نزد یک شخص مطمئنی بفرستد، بعد از یک سال وقتی به سراغش برود ببیند این بره به اصطلاح یک بخته شده. آنچه که پیش می فرستی در نزد پروردگار، گم نمی شود، او را در نزد پروردگار می بینی بهتر، عظیم الاجرتر، بزرگتر از آنچه که سپرده ای. «واستغفرالله ان الله غفور رحیم؛ طلب مغفرت کنید از خدای خود که خدای شما آمرزنده و مهربان است» (مزمل/ 20). در قرآن کریم در آیه 17 سوره تغابن آمده: «ان تقرضوا الله قرضا حسنا یضاعفه لکم و یغفر لکم والله شکور حلیم؛ اگر خدا را قرض الحسنه دهید، آن را برای شما دو چندان می گرداند و بر شما می بخشاید و خداوند بسیار قدرشناس و بردبار است».
در اینجا می فرماید: «ان تقرضوا الله قرضا حسنا» اگر به خدا قرض بدهید قرض حسن. کلمه قرض معنایش در اصطلاح معمولی همین است که کسی مالی را به شخص دیگری به عنوان قرض بدهد تا بعد پس بگیرد. این دو گونه است: یک وقت هست که بدون هیچ گونه سودی و منفعتی آن را می دهد و پس می گیرد، این را می گویند قرض حسن. اما اگر سودی بخواهد، به هر نوع و به هر رنگی که باشد، این اسمش ربا ست که از آن حرام ترین حرامهاست یعنی یک گناه بسیار کبیره است. این در مورد قرض. قرآن همین تعبیر را ذکر کرده است ولی در تعبیرات قرآن وقتی می فرماید که به خدا قرض الحسنه بدهید، هم شامل قرض الحسنه معمولی می شود و هم شامل امری دیگر.
در مورد اول، معنای آیه این می شود: آنچه که شما به بندگانی که نیازمند به قرض هستند بدون چشمداشت و سود قرض بدهید گویی به خدا قرض داده اید، اجرش را از خدا بخواهید. ولی آیه قرآن منحصر به این نیست. هر نوع عمل خیری را قرآن قرض الحسنه تلقی می کند، مخصوصا خیرات مالی را، یعنی آنچه را که شما انفاق می کنید. انفاقاتی که در راه خدا می کنید در واقع به خدا قرض داده اید، یعنی هیچ انفاقی از انسان نیست که از دست برود. همین که انفاق می کنید باز در واقع به خدا قرض الحسنه داده اید.