اولین آیات نازل شده بر پیامبر اکرم

تمام سوره مدثر مکیه است، در مکه نازل شده است و سیاق آیات هم نشان می دهد که مربوط به جریانهایی است که در مکه واقع شده است. آیات اول این سوره (تا هشت آیه) ظاهرا مسلم است که جزء اولین آیاتی است که بر رسول اکرم نازل شده است یعنی بعد از آیات اول سوره مبارکه اقرأ: «بسم الله الرحمن الرحیم* اقرأ باسم ربک الذی خلق* خلق الانسان من علق* اقرأ و ربک الاکرم* الذی علم بالقلم* علم الانسان ما لم یعلم؛ به نام خداوند هستی بخش مهربان. بخوان به نام پروردگارت که آفرید. انسان را از خون بسته ای آفرید. بخوان که پروردگارت از همه کریم تر است. همان که به وسیله قلم آموخت. به انسان آنچه نمی دانست آموخت.» (علق/ 1- 5)
این چند آیه، اولین آیاتی است که بر پیامبر اکرم نازل شده است که در غار حراء هم نازل شد. بعد از نزول این آیات و آن جریان و آن وضع که یک حالتی شبیه حالت اضطراب در ایشان پیدا شده بود (چون برای اولین بار بود که دریچه وحی به این صورت تفصیلی به روی ایشان باز شده بود) و به منزل آمدند و به خدیجه (ع) فرمودند که مرا بپوشان می خواهم استراحت کنم، در حالی که خود را برای استراحت پوشانده بود، بار دیگر همان فرشته که در حراء ظاهر شده بود ظاهر شد و آیات اول این سوره مبارکه را خواند: «یا ایها المدثر* قم فانذر* و ربک فکبر* و ثیابک فطهر* والرجز فاهجر* و لاتمنن تستکثر* و لربک فاصبر؛ هان، ای جامه بر سر کشیده، برخیز و بترسان. و پروردگار خود را به بزرگی یاد کن. و جامه ات را پاکیزه دار. و از پلیدی دور کن. و (برای احسانت) منت نگذار و آنرا زیاد مشمار. و برای پروردگارت شکیبا باش.» (مدثر/ 1- 7)
ولی باقی آیات این دو سوره هیچ کدام جزء آن آیاتی که برای اولین بار یا دومین بار نازل شد نیست، اینها بعد نازل شده است و به طور کلی می دانیم که در میان سوره های قرآن کمتر سوره ای است (مگر سوره های خیلی کوتاه) که تمام سوره از اول تا آخر یک نوبت نازل شده باشد. از سوره های قصار و خیلی کوچک مثل «قل هو الله احد» و «انا اعطیناک الکوثر» چرا، ولی سوره های متوسط و سوره های بزرگ نه، الا به ندرت. به ندرت در سوره های بزرگ هم داریم که تمام سوره یک بار نازل شده است. سوره هایی که یک بار نازل نشده، و به تدریج آمده است، وقتی که آیات آنها نازل می شد خود رسول اکرم می فرمودند که این قسمت را در کجا قرار بدهید، بین فلان آیه و فلان آیه یا بعد از فلان آیه در فلان سوره قرار بدهید.