نمونه ای از سازندگان احادیث جعلی

«ابن جوزی» روایت کنندگانِ احادیث ساختگی و دروغ و وارونه و آشفته را به پنج گروه تقسیم کرده است و درباره گروه سوم آنها گوید: «آنان گروهی هستند که از روی عمد دروغ آشکار می گویند؛ نه آنکه اشتباه کرده یا از دروغگو نقل کنند. گاهی در اسناد روایت دروغ می گویند و زمانی به سرقت احادیث می پردازند و برخی اوقات از نزد خود حدیث می رسازند.» او سپس حدیث سازان را به هفت گروه تقسیم کرده و درباره گروه سوم آنان مطالبی گوید که فشرده آن چنین  است: «اینان گروهی  هستند که احادیث را برای ترغیب و ترهیب (= علاقه مند شدن و) ساخته اند و معنای کارشان این است که شریعت ناقص است و نیازمند تتمه، و ما آن را تکمیل کردیم!»
نمونه هایی از عملکرد آنان را - به اذن خدای متعال – در زیر می آوریم: یکی از آنان «غلام خلیل» بود که صوفیانه زهد می ورزید و شهوات دنیا را زشت می شمرد و باقلا
می خورد. او کسی بود که برای مردنش بازارهای بغداد بسته شد! به او گفتند: «این احادیثی که روایت می کنی سست و ضعیف است!» او در پاسخ گفت: «اینها را ساخته ام تا دل های عوام را نرم و رقیق گردانیم!»
دیگری «میسرة بن عبدالله» است. به او گفتند: «این احادیث  را از کجا آورده ای که: هرکس چنین تلاوت نماید، چنان پاداشی دریافت کند؟!» او گفت: «اینها را ساخته ایم تا مردم را به آن (= قرآن) تشویق نماییم.» او بیش  از همه مردم شب زنده دار و روزه نگهدار بود. و در عین حال، حدیث سازی  می کرد. چه ساختنی!
«ابن حبّان» رجال شناس نامی گوید: «ابوبشر احمد بن محمد فقیه مروزی شدیداً سنت گرا و مدافع آن بود و مخالفانش را به سختی می کوبید، و با وجود آن، حدیث سازی می کرد! او در فضایل قزوین حدود چهل حدیث جعل کرده بود و می گفت: «من این را ذخیره آخرت خود می دانم!»
به «ابوعصمه نوح بن ابی مریم مروزی» گفتند: «تو چگونه از قول عکرمه از ابن عباس درباره فضایل قرآن و سوره سوره آن، روایت می کنی در حالی که این روایات نزد شاگردان و اصحاب عکرمه وجود ندارد؟» او گفت: «من دیدم مردم از قرآن روی گردان شده و به فقه ابوحنیفه و مغازی ابن اسحاق مشغول شده اند؛ بدین خاطر این احادیث را ساختم تا ثواب ببرم!»
«مؤمن بن اسماعیل نقل کرده که مردی درباره فضایل قرآن حدیثی بسیار بلند ساخته است.
«وهب بن حفص» از صالحان شمرده می شد و بیست سال با کسی سخن نگفت «ابوعروبه» درباره  او گوید: «او دروغ های فاحشی می ساخت» و «یحیی بن سعید قطان» درباره اش گوید: «نزد کسانی که به زهد و خوبی منسوبند دروغ پرورتر از او ندیدم.»
اینها نمونه هایی از اخبار حدیث سازان خیر اندیش! که برای تقرب به خدا حدیث می ساختند و سزاوار آن است که گروه دیگری را نیز بر آنان بیفزاییم: کسانی که تقرباً الی الله برای برخی از مردم کرامت سازی می کردند. کرامت هایی که در کتاب «احیاء العلوم» ابوحامد غزالی آمده است.