فواید سوگند به ستارگان

با توجه به آیاتی از قرآن که به ستارگان سوگند یاد شده است می توان فلسفه و فواید سوگند به ستارگان را دریافت، از جمله:

1. سوگند به ستارگان سبب توجه دادن افکار انسانی است به جهان بالا و مطالعه در کرات عظیم آسمانی و پی بردن به اسرار و شگفتیهای آن. قرآن مجید، با این نوع سخن گفتن، نه تنها مشوق علوم کیهانی است، بلکه پایه گذار آن است. صرفنظر از این دسته از آیات سوگند به ستارگان، آیات دیگری نیز در مورد ستارگان در قرآن مجید وجود دارد که شایان دقت و توجه است که در هر حال بشر را به مطالعه در اعماق آسمانها و ستارگان زیبای آن، و در خلقت و آفرینش مستحکم آنها دعوت می نماید.

2. نفی اندیشه افراد جاهل و بی شعوری که ستارگان را مورد پرستش و عبادت قرار داده در برابر آنها سر تعظیم و کرنش فرود می آورده اند، با مطالعه ی کوتاه در مورد آنها معلوم  می شود که همه آنها مخلوق بوده و آفریده ی قدرت نامتناهی خداوند بزرگ می باشند و هیچ گاه سزاوار پرستش نمی باشند. بعضی از مفسران مانند عبده به این فایده ی سوگند به ستارگان اشاره نموده می گوید: خداوند به ستارگان سوگند یاد نموده تا بشر را با آفریده بودن آنها آشنا ساخته و آنها را از مرتبه پرستش دور سازد.

3. قطعا مطالعه ستارگان، بشر را با قدرت و عظمت آفریدگار مدبر و عالم و توانای آنها آشنا می سازد. عبده می نویسد: بدین جهت خداوند به ستارگا سوگند یاد نموده تا بشر را به دلایل قدرت و حکمت آفریدگار که در آفرینش آنها بوده آگاه سازد. مراغی می گوید: سوگند به ستارگان ما را آگاه می سازد که در آسمان، عوامل و اجرام بزرگی است که بر ما لازم است با وضع  آنها آشنا شویم تا  آنکه به واسطه آن بر عظمت قدرتمبد عالم و شگفتی آفرینش آنها استدلال نماییم. مراغی در مورد دیگر از تفسیر خود می نویسد: خداوند به ستارگان سوگند یاد فرمود چون در حرکات و طلوع و غروب آنها دلیل و نشانه هایی است بر قدرت گرداننده آنها و شگفتی آفرینش و محکم بودن نظام آنها.

4. توجه انسانی به منافع بی شماری که ستارگان در زندگی وی دارند و سپس شکر آفریدگار آنها.

ابوالفتوح می گوید: حق تعالی به نجوم آسمانی قسم یاد کرد برای آنکه ایشان راهنمایان راه روانند، فی قوله "وعلامات و بالنجم هم یهتدون" (نحل/آیه 16: و نشانه هایی در زمین قرار داد و با ستارگان آسمان هدایت می یابند. زینت آسمانند)، فی قوله "انا زینا  السماء الدنیا بزینه الکواکب"(صافات/ آیه 6: ما آسمان دنیا را به زینت ستارگان آراستیم.) چراغهای پرفروغ می باشند "..... وزینا السماء الدنیا بمصابیح"، (سوره فصلت آیه 12 و سوره ملک آیه 5). مراغی نیز به این فایده به طور مشروحتر در تفسیر خود اشاره می کند.

در خاتمه این قسمت، دو بیان کوتاه را یادآور می شویم: نخست بیان جامع و معجزآسایی که از علی علیه السلام در مورد ستارگان آمده است که فرمود: این ستارگانی که در آسمانند جهانی هستند مانند زمین که منزل گاه شما است که هر جهانی با عمودی از نور مربوط است که طول این عمود در آسمان مساوی مسیر 250 سال است.

بیان دوم از مرحوم الهی قمشه ای است که نکته توحیدی جالبی در بردارد: «تا امروز بیش از هشتاد میلیون ستاره که به چشم نتوان دید در دوربین دیده شده و هنوز این عدد و هزاران بیشتر که بعدا به فرض کشف شود نسبت به عدد نامتناهی ثوابت، چیزی به شمار نیست و این جهان های نور، کلمات تکوینی نامتناهی الهی است که "لو کان البحر مداد الکلمات ربی لنفد  البحر قبل انتنفد  کلمات ربی"، (کهف/آیه 109: اگر دریا برای نوشتن کلمات پروردگار من مرکب می شد پیش از آن که کلمات الهی به آخر رسد دریا خشک می شد).