فواید و جواب سوگند به هستی

از جمله فواید سوگندهای قرآن، متوجه ساختن اندیشه به آثار و فواید مقسم به (آنچه به آن سوگند یاد شده) است. با در نظر گرفتن این معنی عظمت آیه "فلا أقسم بما تبصرون * و ما لا تبصرون" بر ما روشن می شود، زیرا سوگند به تمام هستی اعم از دیدنیها و نادیدنیها، بشر را به مطالعه و پژوهش و تحقیق در مورد همه ی آنها وا می دارد تا آنها را نیک شناخته و از آثار و فواید آن بهره برداری نماید، و این معنی دو نتیجه ی بسیار عظیم و مهم در بردارد:

نخست آنکه درهای همه ی علوم و دانشهای بشری در برابر انسان گشوده می شود چون همه علوم اعم از فیزیک و متافیزیک، به هستی باز می گردد و در مورد آن به گفتگو می پردازد یعنی علمی نیست جز آنکه یا در مورد دیدنیها و یا در مورد نادیدنیها بحث می کند، به عبارت روشنتر می توان گفت آیه ی مورد بحث، کلید همه دانشهای بشری است.

نتیجه ی دیگر (که در واقع به نتیجه ی اول برمی گردد)، اثر توحیدی و خداشناسی آن است که مطالعه در تمام هستی، که آیات و نشانه های علم و قدرت و تدبیر الهی در سراسر آن قرار دارد، انسان را متوجه قدرت نامتناهی آفریدگار آن نموده، وی را به پرستش و بندگی و شکر در برابر حضرتش وامیدارد، چون به طور کلی راههای بشر به خداشناسی سه نوع است:

الف. راه دل یا راه فطرت.

ب. راه حس و علم و یا راه طبیعت.

ج. راه عقل یا راه استدلال و فلسفه.

این بحث راه دوم که راه حس و علم و یا راه طبیعت است، نشان می دهد که مطالعه در جهان خلقت است و آن هم به سه راه منشعب می شود:

1. از طریق تشکیلات و نظاماتی که در ساختمان جهان به کار رفته  است، که همچون خط و خال و ابرو است که هر چیزی به جای خویش نیکو است.

2. هدایت در راه یابی، که قرآن می فرماید: "قال ر بنا الذی أ عطی کل شئ  خلقه ثم هدی" (طه /آیه 50) یعنی پروردگار ما آن است که در پیکر هر موجودی آنچه را که شایسته است نهاده و سپس او را در راهی که باید برود هدایت کرده است.

3. حدوث و پیدایش عالم، که همه موجوداتی که لباس هستی به خود پوشیده و در حیطه ی وجود قرار گرفته اند، حادثند، به این معنی که دارای وجود عاریتی بوده و از آغاز تا مراحل بعدی از خود استقلال وجودی ندارند بلکه یک قدرت قاهره که محدث آنها است، همه ی آنها را از نیستی به هستی آورده و به آنان حیات بخشیده است.

آری جهان هستی آئینه ی زیبا و تمام نمایی است که وجود و قدرت و علم و تدبیر آفریدگار توانای خود را نشان می دهد. نتیجه ای که از این بحث کوتاه می گیریم آن است که یکی از زیباترین راههایی که قرآن مجید برای مطالعه تمام هستی به انسان  نشان می دهد و وی را به آن ترغیب می نماید، سوگند به آن است: "فلا أقسم بما تبصرون * و ما لا تبصرون". مطالعه آن، عظیمترین آثار حیاتی را برای بشر به ارمغان می آورد، و همان است یکی از بزرگترین فواید این سوگند علمی و حیاتی قرآن مجید.

جواب سوگند به هستی
جواب سوگند به هستی "فلا أ قسم بما تبصرون*  و ما لا تبصرون". اثبات این حقیقت  بزرگ، جواب سوگند به تمام هستی را تشکیل می دهد: "فلا أقسم بما تبصرون*  و ما لا تبصرون * إنه  لقول  رسول کریم" (الحاقه /آیات 38-40)، «سوگند به آنچه می بینید و آنچه نمی بینید که قرآن به حقیقت ( وحی خدا) و کلام رسول بزرگوار است».

چند آیه بعد هم در عظمت و نفی اندیشه های غلط در مورد این کتاب مقدس است که: "و ما هوبقول شاعر قلیلا ما تومنون* و لا بقول کاهن قلیلا ما تذکرون* تنزیل من رب العالمین" (الحاقه /آیات 40 -43)، «آین کتاب، نه سخن شاعری (و نه خیالی و موهوم) است، اندک مردم به آن ایمان  می آورند، و نه حرف کاهن غیبگو است، اندک مردم متذکر حقایق آن می شوند، این قرآن از جانب خدای عالمیان نازل شده  است.»

چه تناسب عجیب و زیبایی بین تمام هستی و قرآن، این دو کتاب بزرگ تکوینی و تدوینی الهی که هریک در مقام اثبات و تشریح و تفسیر دیگری است. قدرت نامتناهی  الهی که تمام هستی را با قلم تکوین خود نوشت و به زیباترین چهره ای آراست و تمام اجزاء آن را به هم پیوسته و مرتبط ساخت به طوری که ذره ای نقص و خطا در آن به نظر  نمی آید، و همگی سر بر فرمان او  دارند، کتاب عظیم قرآن را به قلم تدوین خود نگاشت و به وسیله رسول کریم خود ( محمد صلی الله علیه وآله وسلم) مایه ی هدایت و رهبری بشریت به صراط مستقیم خود قرار داد و هیچگونه خطا و اشتباهی در آن راه ندارد و دست توانای الهی خود حافظ آن است. آری قرآن کریم حق است و بر اساس حق، و برای اثبات حق.