کتاب علی بن موسی الرضا (ع) و القرآن الحکیم

این کتاب یکی از آثار و تألیفات حضرت آیت الله عبدالله جوادی آملی به زبان عربی است که توسط زینب کربلایی به فارسی ترجمه شده است. این کتاب خلاصه ای است درباره قرآن حکیم در پیشگاه امام هشتم حضرت علی بن موسی الرضا (ع)، تا بدین وسیله مقام منیع حضرت در پرتو نور قرآن کریم آشکار گردد و از طرفی معارف عالی قرآن حکیم با بیان این قرآن ناطق روشن گردد، چون سرچشمه و مسیر و مقصد آن دو یکی است؛ همانگونه که آن دو هماره باحق همراهند و هرگز از یکدیگر جدا نمی شوند. این کتاب برای دومین کنگره بین المللی امام رضا (ع) نگاشته شده است که در سال 1406 هـ.ق در جوار ملکوتی آن حضرت برگزار گردید.

معرفی اجمالی نویسنده:
آیت الله عبدالله جوادی آملی در سال 1312 هـ.ش در شهر آمل به دنیا آمد. پدر و جد ایشان از مبلغین اسلام و ارادتمندان به آستان ولایت بوده اند. آیت الله جوادی آملی پس از به پایان رساندن دوره ابتدایی در سال 1325 وارد حوزه علمیه آمل شدند و تا سال 1329 در آن شهر به تحصیل علم پرداخت و پس از آن عازم حوزه علمیه مشهد شد، ولی چون طلاب آنجا نسبت به علمای بزرگ مشهد تکریمی نداشتند، آنجا را ترک گفته و وارد حوزه علمیه تهران شد. ایشان با ورود به مدرسه مروی به خواندن رسائل و مکاسب اشتغال یافتند و پس از آن به فراگیری کفایة الاصول و علوم عقلی و نقلی پرداختند و پس از 5 سال عازم حوزه علمیه قم شدند و تاکنون در آنجا حضور داشتند. یکی از خدمات فرهنگی ایشان تأسیس مؤسسه تحقیقاتی و نشر اسراء در سال 1372 است. ایشان در مجلس خبرگان قانون اساسی و مجلس خبرگان رهبری در دوره های اول و دوم عضویت داشتند و همچنین یکی از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بوده اند و هم اکنون امامت نماز جمعه شهر مقدس قم را بر عهده دارند. از اساتید و دوستان ایشان می توان به آیت الله عزیرالله طبرسی، میرزامهدی محی الدین الهی قمشه ای، آیت الله بروجردی، امام خمینی (ره) و علامه سید محمدحسین طباطبایی و... اشاره کرد. ایشان آثار و تألیفات بسیاری دارند از جمله: تسنیم، تفسیر قرآن کریم، تفسیر موضوعی قرآن کریم، رحیق مختوم، اسرارالصلوة، صهبای حج، ولایت فقیه و...

ساختاربندی کتاب:
ساختار این کتاب در یک بوستان و چند بهشت سامان یافته است. مباحث مربوط به خود قرآن در بوستان مطرح شده است و شرایط و موانع شناخت قرآن نیز در بهشت ها بیان شده است، افزون بر آنکه در این بهشت ها معارف به دست آمده از قرآن نیز مطرح می شود. همه این معارف جز بعضی از موارد خاص با توجه به سخنان نورانی حضرت رضا (ع) بررسی می گردد. این کتاب در یک مقدمه که درباره موضوع کتاب و سر نگارش آن گفتگو می کند و در یک روضه که در آن از قرآن علمی و قرآن عینی و اشتراک آنها و امتناع فرق و اختراق آنها بحث می کند و در چهار خبت فراهم آمده که در خبت اولی از راه معرفت، شرایط معرفت و موانع معرفت قرآن بحث می کند و در خبت ثانیه از فرق بین تدبر در قرآن و استنطاق قرآن و مباحث مربوط گفتگو می کند و در خبت ثالثه به بحث تشویق و ترغیب قرآن به تحقیق و طرد پندار و آرزو می پردازد و در خبت رابعه به طرق قرآن در جهت تحصیل معرفت صحیح و نجات از گمراهی توجه می دهد؛ مثل تشویق به برهان عقلی و همچنین شهود قلبی و اجتناب از قیاس وهمی و تمثل شیطانی.
1- بهشت نخست: راه شناخت قرآن
2- بهشت دوم: تفاوت تدبر در قرآن و به سخن در آوردن آن
3- بهشت سوم: تشویق قرآن به تحقیق و دور انداختن آرزو
4- بهشت چهارم: تشویق قرآن به تحصیل برهان عقلی و دریافت شهود قلبی.
در انتهای کتاب، فهرست تفضیلی و فهرست آیات و روایات و اعلام و کتب و منابع آورده شده است. این کتاب در بیروت و قم توسط دارالصفوة و مرکز نشر اسراء در سال 1382 و 1414 هـ.ق منتشر شده است.