مقربین و مخلصین نامه عمل ندارند

در قرآن کریم آیاتی که وارد شده است که فقط از دو ناحیه خیر و رحمت که تعبیر به یمین شده است و از ناحیه ذلت و نکبت که تعبیر به شمال و یا پشت سر شده است نامه به افرادی که در قیامت حضور پیدا کرده اند داده می شود؛ با اینکه می دانیم در بعضی از آیات قرآن مردم را به دو قسمت تقسیم کرده است و غیر از این دو دسته دسته دیگری موجود است: «وَ کُنتُمْ أَزْوَاجًا ثَلَـاثَةً * فأَصْحَـابُ الْمَیْمَنَةِ مَا أَصْحَـابُ الْمَیْمَنَةِ * وَ أَصْحَـابُ الْمَشْئَمَةِ مَا أَصْحَـابُ الْمَشْئَمَةِ * وَالسـابقُونَ السـابقُونَ * أُوْلَـئِکَ الْمُقَربُونَ؛ و شما گروه خلایق در روز قیامت به سه دسته مختلف منقسم می شوید: دسته ای گروه راستان هستند که اصحاب یمینند و چقدر حالشان خوب است، و دسته ای گروه کجروان و منحرفان هستند که اصحاب شمالند و چقدر حالشان وخیم است و دسته سوم کسانی هستند که در ایمان و درجات یقین بر همه سبقت گرفته اند و در اطاعت خدا و اعمال صالحه مقام تقدم را یافتند؛ ایشان از مقربان درگاه حضرت ربوبی هستند که در بهشت های جاودانی پیوسته به نعمت های سبحانی متنعمند» (واقعه/ 7-11)
مقربین کسانی هستند که از همه قوافل جلو افتادند و گوی سبقت را ربودند آنان افراد مقرب حریم حضرت حقند؛ به اصحاب یمین نامه از طرف راست میرسد و به اصحاب شمال از طرف چپ و یا از پشت سر و اما سابقون اصلاً نامه عمل ندارند، با اینکه از اصحاب یمین هم سبقت گرفته اند و به مقامات عالیه قرب فائز آمده اند به آنها نامه عمل داده نمیشود؛ و این بسیار مورد شگفت است که به اصحاب یمین نتیجه و پاداش عملشان داده میشود؛ تمام اعمالی که در دنیا انجام داده اند به آنها تَوفِیه میشود، خورانده میشود و اشباع می گردد و خودشان را در دوران تمام ملکات و صفاتی که داشتند می بینند؛ و اما در مقربین این خبرها نیست، نامه عمل به آنها داده نمی شود، و در قرآن کریم هم جایی نداریم که به مقربین نامه عمل داده شود. پس این افراد شریف که گوی پیشی را از همه جهانیان ربوده اند پاداش عملشان چه خواهد بود؟
ما در قرآن کریم آیاتی داریم که مقربین را که همان مُخلَصین (به فتح لام)  هستند استثنا کرده است. همانطوری که در بعضی از مباحث مفصلاً آورده ایم، آنان عده افرادی هستند که از بسیاری از چیزها استثناء شده و حکم عمومی جزا و پاداش و ثواب و قلم خوبی که بر نیکان جاری میشود از برای آنان نیست و اینک در اینجا به طور اجمال و اختصار می آوریم: در آیه کریمه قرآن داریم: «وَ یَوْمَ یُنْفَخُ فِی الصورِ ففَزِعَ مَن فِی السمَـوَاتِ وَ من فی الأرْضِ إِلا مَن شَآءَ اللَهُ؛ و روزی که در صور دمیده میشود، پس به دهشت و وحشت می افتند تمام کسانی که در آسمان ها و زمین هستند مگر کسانی را که خدا بخواهد» (نمل/ 87) و آیه: «وَ نُفِخَ فِی الصورِ فصَعِقَ مَن فِی السمَـوَ اتِ وَ من فی الأرْضِ إِلا مَن شَآءَ اللَهُ؛ و در صور دمیده شد، پس هلاک شدند کسانی که در آسمان ها و زمین هستند مگر کسانی را که خدا بخواهد» (زمر/ 68) و چون در آیه مبارکه: «کُل مَنْ عَلَیْهَا فانٍ * وَ یَبْقَی' وَجْهُ رَبکَ ذُوالْجَلَـالِ وَ الإکْرَامِ» (الرحمن/ 27) داریم که تمام افراد روی زمین می میرند و فقط وجهُ الله باقی می ماند، پس معلوم میشود که افرادی که از فزع و هلاکت به واسطه نفخ در صور در امانند همان افراد، وجه الله هستند.
در جای دیگر داریم: «لاُغْوِیَنهُمْ أَجْمَعِینَ * إِلا عِبَادَکَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِینَ؛ شیطان سوگند یاد میکند که ای پروردگار! به عزت تو قسم که من یکایک از افراد بشر را اغواء و گمراه می کنم مگر آن بندگان تو را که مُخلَص و پاکیزه شده باشند» (حجر/ 40) یعنی بندگانی که دوره اخلاص را گذرانیده اند و از مقام مُخلِصین (به کسر لام) فراتر رفته و از مجاهدات نفسانیه بیرون و پاک و پاکیزه خارج شده اند، شیطان به آنها دسترسی ندارد.
و دیگر آنکه مُخلَصین، حمد و ثنای حضرت حق را چنان که شایسته اوست به جای می آورند: «سُبْحَـانَ اللَهِ عَما یَصِفُونَ * إِلا عِبَادَ اللَهِ الْمُخَلَصِینَ؛ پاک و منزه و مقدس است خداوند از آنچه او را توصیف می کنند مگر بندگان مُخلَص پروردگار (که آنچه او را توصیف می کنند سزاوار اوست). پس تمام افراد نمی توانند خدا را حمد و ثنا گویند و تمجید و تقدیس کنند مگر این دسته» (صافات/ 160)
و دیگر آنکه: «فإِنهُمْ لَمُحْضَرُونَ * إِلا عِبَادَ اللَهِ الْمُخْلَصِینَ؛ همه مردم در روز قیامت برای حساب و کتاب و عَرْض در پیشگاه حضرت حق حاضر گردیده می شوند مگر بندگان مُخلَص خداوند» (صافات/ 128)
اصولاً آن وحشت های روز قیامت و طول کشیدن پنجاه هزار سال برای حساب و کتاب و سائر مواقف قیامت و آن دستگاه عریض و طویل برای مخلَصین و مقربین نیست. اصولاً بندگان مخلَصین خدا در مواقف قیامت و محشر حضور پیدا نمی کنند و بنابراین روشن است که نامه عمل هم ندارند؛ وقتی در قیامت نیستند، طرف یمین و شمالی هم نیست، حساب و کتابی هم نیست. چرا؟ چون نامه عمل متعلق به اعمال است، حساب و کتاب برای اعمال است؛ افرادی که عملی انجام داده اند برای آنست که به نتیجه و مقصود و غرض حاصل از آن عمل برسند؛ نتیجه خوب باشد یا بد باشد، آن نامه عمل به آنها داده میشود و آنان را از حقیقت ملکوتی آن اعمال توفیه و اشباع میکند.

نیستی مطلق در ذات حق نتیجه گذشتن از مراحل اخلاص:
اما «عِبَادَ اللَهِ الْمُخْلَصِین»، در دنیا برای غرض و مقصودی و منظوری کار انجام نداده اند؛ فقط و فقط "خالصًا لوَجهِ اللَهِ الْکَریمِ" اعمالشان بوده است -زیرا کلام ما در خصوص مقربین و مخلَصین است- هر کاری را که انجام داده اند خود آنها انجام نداده اند، خدا انجام داده است؛ مگر خدا نامه عمل دارد؟ چون کسی از مرحله اخلاص گذشت و فانی در ذات خدا شد و وجودش و سرش از شوائب دوگانگی خلاص شد، و به عالَم توحید مطلق پیوست، دیگر برای او تعین و هستی و وجودی نیست تا آثار وجود و از جمله آن نامه عمل بوده باشد. «الْمُخْلَصینَ وَ ما أدْراکَ ما الْمُخْلَصینَ!» آنها قوس صعودشان راجع به معرفت ذات حق و طی درجات قرب به پایان رسیده محو در ذات حضرت احدیت گردیده اند. بدء حرکت آنها در حال نزول و طی قوس نزول مراتب مادون از ذات نبوده، تا به همان جا بازگشت کند و برگردد و در همان مرتبه فانی شود؛ بلکه بدء حرکت آنها از ذات بوده و سپس از عالم ادنی که عالم طبع است شروع به پیمودن قوس صعود نموده و بعد از عبور از اسماء و صفات الهیه و فناءِ در آنها فانی در ذات حق شدند.
مخلَصین در حرم خدا هستند؛ خود خدا جلیس و همنشین و انیس آنهاست؛ خودش ولی آنهاست. نامه عمل از کدام سمت به آنان داده شود؟ در حرم خدا که زمان نیست، مکان نیست، سمت و جهت نیست، راست و چپ و شمال و جنوب و فوق و تحت نیست؛ وانگهی نامه عمل چه باشد؟ اگر نامه عمل تفاصیل حقیقت ملکوتی اعمال باشد لازم می آید که در صُقع ربوبی و در ناحیه ذات احدیت حقایق اعمال ظهور پیدا کند؛ اما در خانه خود خدا که صورت و شکل و ماده و معنی نیست، در آنجا تفصیل و تجزیه نیست، پس در آنجا نامه عمل نیست و مقربون بطور کلی نامه عمل ندارند و قرآن هم برای آنها نامه عملی بیان نکرده است.

منـابـع

کلیــد واژه هــا