نظر علامه مجلسی درباره شهادت قرآن در قیامت

مرحوم مجلسی (ره) بعد از بیان روایت امام محمد باقر (ع) در خصوص حضور و عبور قرآن از میان صفوف آفریدگان بحث مفصلی می کند درباره معنای این حدیث و بعدا بیانی دارد در تجسم و تکلم قرآن و در کیفیت حضور و شهادت و تکلم قرآن در قیامت می گوید: سه احتمال داده شده است:
اول آنکه: قرآن به قسمی معانی خود و واقعیت خود را به انسان القاء می کند که انسان ادراک آن معانی و گفتگو را با قرآن می کند و در سخن گفتن هیچ لزومی ندارد که کسی با زبان گوشتی سخن گوید؛ هر موجودی چنانچه بتواند مطالب خود را به انسان القاء کند همان کلام است. قرآن مجید و نماز و زکات و روزه و حج و سایر اعمال که در آخرت با انسان تکلم می کنند؛ قسمی القای معانی و حقایق خود را می کنند که انسان آن واقعیت ها را درک می کند؛ و اینست معنای تکلم قرآن.
دوم آنکه: قرآن در قیامت به صورت مثالی ظاهر میشود؛ و آن صورت، مثال حقیقت قرآن است و آن صورت مثالی با انسان تکلم می کند؛ پس سخنگو و متکلم، صورت مثالی مجسم شده قرآن در آن عالم است. همچنان که اگر انسان بخواهد در دنیا از قرآن استفاده کند و آن حقایق و معانی را در خود بگیرد، خداوند میتواند افرادی از روحانیون و فرشتگان را که دارای قرآن هستند بگمارد تا قرآن را به انسان تعلیم کنند. این تکلم قرآن است در دنیا با انسان به وسیله فرشتگان یا ارواح روحانیه دیگر، و در قیامت تجسم صورت واقعی قرآنست متناسب با آن عالم و سخن گفتن و گفتگو داشتن متناسب با آن عالم.
سوم: همان مطلبی است که به برکات ائمه طاهرین بر من افاضه شده است و به واسطه آن بسیاری از غوامض اخبار و مشکلات احادیث وارده از معصومین (ع) حل میشود.
مرحوم مجلسی روایت سعد خفاف را اینگونه نتیجه گیری می کند که: حقیقت امیرالمؤمنین را که در روز قیامت حرکت می کند انسان می بیند که حقیقت نماز آمده است؛ و حقا حقیقت نماز است، حقیقت زکات است، حقیقت صوم است، حقیقت امر به معروف و نهی از منکر است، یعنی تمام امر به معروف هایی که در دنیا صورت می گیرد هر کدام شبهه ای دارد، یک رنگی دارد؛ در هزار امر به معروفی که تحقق می یابد آنکه صد در صد لله و فی الله و من الله و إلی الله باشد و هیچ شائبه دخالت نفس نداشته باشد و انسان روحیه اش ملکه امر به معروف و نهی از منکر باشد، این میشود همان مقام امام که بالاتر از آن مقامی نمی توان تصور کرد. و بنابراین بسیاری از اخبار غامضه بدین بیان راه حل خود را پیدا می کنند، و حقا این بیان مرحوم علامه مجلسی بسیار پسندیده و شایان تقدیر است. و همچنان که ائمه (ع) زکات اند و نمازند و حج و صوم و جهادند و قرآنند، روایاتی که دلالت دارد بر آنکه دشمنان ما فحشاء و منکرند و فساد و ظلماتند، به همین قیاس و مقارنه تکوینیه با این آیات مبارکات قرآن معنایش روشن میشود؛ چون بالاخره فحشاء حقیقتی دارد و در میان مردم پخش شده است. بعضی از افراد مرکز فحشاء هستند و از آنها فحشاء به خارج سرایت میکند، و به زبان قرآن آنها وقود آتش هستند، یعنی آتش گیرانه جهنم هستند که جهنم از وجود آنها ظهور می یابد؛ آن میشود مرکز فحشاء و مرکز منکر و محور تاریکی و ظلمت.