وصف درهای بهشت در احادیث

در هیچ آیه ای از قرآن مجید نیامده است که بهشت هشت در دارد، تنها درباره دوزخ می خوانیم: "لها سبعه ابواب" «برای آن هفت در است» (حجر /44) ولی کرارا در احادیث اسلامی به این نکته اشاره شده که بهشت دارای هشت در است، اشاره به اینکه طرق وصول به سعادت که بهشت مظهر آن است از طرق سقوط در دامان بدبختی که جهنم کانون آن است، بیشتر می باشد، و رحمت واسعه الهی بر غضبش پیشی گرفته "سبقت رحمته غضبه". از جمله در حدیثی از امیرمومنان علی(ع) می خوانیم: "ان للجنه ثمانیه ابواب" «بهشت دارای هشت در است»، سپس به شرح این درها پرداخته، می فرماید: از بعضی از این درها صدیقان وارد می شوند، و از بعضی شهداء و صالحان، و از بعضی شیعیان و محبان اهل بیت عصمت(ع) و.....

درحدیث دیگری از امام باقر (ع) می خوانیم: "احسبوا الظن بالله و اعلموا ان للجنه ثمانیه ابواب، عرض  کل باب منها  مسیره اربعین سنه": «به خدا گمان نیک داشته باشید و بدانید بهشت هشت در دارد، پهنای هر در به اندازه چهل سال راه است»! این در حالی است که از بعضی دیگر از احادیث استفاده می شود که عدد درهای بهشت هفتاد و یک در است.

این مضمون در حدیثی از امیرمومنان علی(ع) نقل شده. ممکن است همه این اعداد اشاره به عددهای تکثیری باشد که کثرت فوق العاده درها را نشان می دهد، منتها در یکجا در مقایسه با درهای جهنم هشت در شمرده شده، تا نشان داده شود که اسباب وصول به سعادت از اسباب بدبختی بیشتر است، و در جای دیگر اشاره به کثرت اقوامی شده که هر کدام از طریقی به این کانون رحمت الهی راه می یابند. از تعبیرات مختلف این روایات به خوبی استفاده می شود که این درها هماهنگ است با اعمالی که نیکان و پاکان انجام می دهند، مثلا در حدیثی از امام صادق (ع) از پیغمبر اکرم (ص) می خوانیم: "للجنه باب یقال باب المجاهدین یمضون الیه فاذا هو مفتوح وهم متقلدون بسیوفهم....والملائکه ترحب بهم" «برای بهشت دری است که به آن در مجاهدان گفته می شود، هنگامی که به سوی آن می روند آن در گشوده می شود، در حالی که آنها شمشیرهایشان را برکمر دارند و فرشتگان به آنها خوشاند می گویند». همین معنی به شکل دیگری در نهج البلاغه آمده است: "ان الجهاد بابمن ابواب الجنه فتحه الله لخاصه اولیائه" «جهاد دری از درهای بهشت است که خدا آن را به روی بندگان خاصش گشوده».

باز در حدیث دیگری از پیامبر اکرم (ص) آمده است: "ان للجنه بابایدعی الریان لا یدخله الا الصائمون" «بهشت دری دارد که سیرات (با سیراب کننده) نامیده و از آن در فقط روزه داران وارد می شوند»، و نیز از همان حضرت آمده است: "ان للجنه باب یقال له باب المعروف لا یدخله الا اهل المعروف" «بهشت دری دارد به نام نیکوکاری که جز نیکوکاران از آن وارد نمی شوند». همچنین در احادیث دیگر اشاره به «باب الصبر»، «باب الشکر»، «باب البلاء» نیز شده، حتی آمده است که درهای بهشت در سایه شمشیرها است! ( ان ابواب الجنه ظلال السیئف) (اشاره به مسأله جهاد).

قابل توجه اینکه از بعضی از احادیث استفاده می شود که درهای بهشت مردان بزرگ الهی هستند! چنانکه در کافی از امام کاظم(ع) می خوانیم که فرمود: "ان علیا باب من ابواب الجنه" «علی (ع) دری از درهای بهشت است» اشاره به اینکه هرکس خلق و خو و ایمان و عمل خویش را از آن برزگوار بگیرد و در مسیر او گام نهد وارد بهشت خواهد شد. باتوجه به آنچه گفته شد معنی و مفهوم درهای بهشتی و چگونگی آنها به خوبی روشن می شود.