رد روایات معراج در عالم رویا

روایتى در الدرالمنثور آمده مبنی بر اینکه ابن اسحاق و ابن جریر از معاویة بن ابى سفیان روایت کرده اند که هر وقت درباره مسأله معراج رسول خدا (ص) از معاویه پرسش مى شد در جواب مى گفت: «رؤیاى صادقه از پیش خدا بود.»
علامه طباطبایی ره در این مورد می گویند: ولى ظاهر آیه کریمه که مى فرماید «سبحان الذی أسرى بعبده لیلا من المسجد الحرام إلى المسجد الأقصى الذی بارکنا حوله لنریه من آیاتنا إنه هو السمیع البصیر؛ منزه است آن که بنده ى خود را شبى از مسجدالحرام به سوى مسجدالأقصى که حومه آن را برکت داده ایم سیر داد، تا آیات خویش را به او بنماییم که همانا او شنواى بیناست.» (إسراء/ 1) این احتمال و این گفته معاویه را رد مى کند.
هم چنین آیات اول سوره نجم، مثلا در آن آیات این جمله است که: «ما زاغ البصر و ما طغى* لقد رأى من آیات ربه الکبرى؛ چشم منحرف نشد و خطا نکرد او بزرگترین آیات پروردگار خود را دید.» (نجم/ 17- 18)
علاوه بر این که آیه در مقام منت نهادن است، در عین حال ثناى بر خداى سبحان نیز هست که چنین پیشامد بى سابقه را پیش آورده و چنین قدرت نمایى عجیبى را انجام داده، و پر واضح است که مساله ی "قدرت نمایى" با "خواب دیدن" به هیچ وجه سازگار نیست، خلاصه خواب دیدن پیغمبر بى سابقه و قدرت نمایى نیست چون خواب را همه کس چه صالح و چه طالح مى بیند و چه بسا فاسق و فاجر خوابهایى مى بینند که بسیار عجیب تر است از خوابهایى که یک مؤمن متقى مى بیند.
اصلا خواب در نظر عامه مردم بیش از یک نوع تخیل چیز دیگرى نیست که عامه آن را دلیل بر قدرت یا سلطنت بدانند منتهى اثرى که دارد این است که با دیدن آن تفالى بزنند و امیدوار خیرى شوند و یا با دیدن آن تطیرى بزنند و احتمال پیشامد ناگوارى را بدهند. و نیز در همان کتاب است که ابى اسحاق و ابن جریر از عایشه روایت کرده اند که گفت: «من بدن رسول خدا (ص) را از بسترم غایب ندیدم و در آن شب خداوند روح او را به معراج برد.»
علامه طباطبایی در رد این روایت می فرمایند: «همان اشکالى که به روایت قبلى وارد بود بر این روایت نیز وارد است. علاوه بر این در سقوط این روایت از درجه اعتبار، همین بس که تمام راویان حدیث و تاریخ نویسان اتفاق کلمه دارند بر اینکه معراج قبل از هجرت به مدینه واقع شده، و ازدواج رسول خدا (ص) با عایشه بعد از هجرت و در مدینه اتفاق افتاده آن هم بعد از گذشتن مدتى از هجرت و حتى دو نفر هم از راویان در این مطلب اختلاف نکرده اند. خود آیه نیز صریح است در اینکه معراج آن جناب از مکه و مسجدالحرام بوده است.»

Sources

Keywords