وحشت انداختن در دل دشمن

در نبرد بدر، دشمنی که از نظر نفرات سه برابر سپاه اسلام و تا دندان مسلح بود، آنچنان مرعوب سپاه اسلام شد که از شدت ترس به یکدیگر گفتند: یثربیان مرگ را با خود از مدین برای ما سوغات آورده اند. قرآن به این امداد و امداد پیشین اشاره می کند و می فرماید: «إذ یوحى ربک إلى الملئکة أنى معکم فثبتوا الذین ءامنوا سألقى فى قلوب الذین کفروا الرعب؛ به یاد آورید موقعی که خدا به فرشتگان وحی کرد که افراد باایمان را در میدان نبرد ثابت قدم بدارید به زودی در درون کافران رعب و وحشت می افکنم.» (انفال/ 12)
در پایان همان آیه، آنها را به یک عملیات نظامی خاصی در میدان نبرد، توجه می دهد، و می گوید وقت خود را تلف نکنید، پیوسته بر آن باشید که ضربه های کاری بزنید، مانند ضربه بر سر و مغز یا ضربه بر دست و پا، که دیگر قادر به حمله نباشند چنانکه می فرماید: «فاضربوا فوق الأعناق و اضربوا منهم کل بنان؛ و فراز گردن ها [یشان] را بزنید، و سر انگشتانشان را قطع کنید.» (انفال/ 12) در پرتو این عنایات غیبی، جنگ در همان نیم روز نخست به نفع اسلام و مسلمانان پایان یافت. هفتاد مشرک به هلاکت رسید و هفتاد نفر به اسارت درآمد، و باقیمانده ی سپاه شرک مفتضحانه پا به فرار نهاده و به مکه گریختند. مراد از اینکه فرمود "بالاى گردن ها را بزنید" این است که سرها را بزنید، و مراد از "کل بنان" جمیع اطراف بدن است، یعنى دو دست و دو پا و یا انگشتان دست هایشان را بزنید تا قادر به حمل سلاح و به دست گرفتن آن نباشند.
ممکن هم هست خطاب در "فاضربوا..." به ملائکه باشد و اتفاقا همین مطلب هم به ذهن مى رسد، و آن وقت زدن بالاى گردن ها و زدن همه بنان همان معناى ظاهریش مقصود باشد، و یا کنایه است از ذلیل کردن ایشان و اینکه با ارعاب، قوه و نیروى امساک را از دست هاى ایشان سلب کنند، و نیز ممکن است خطاب به مؤمنین باشد و غرض تشجیع ایشان علیه دشمنان باشد و خواسته است قدم هاى ایشان را ثابت تر و دلهایشان را محکم تر نموده و ایشان را بر علیه مشرکین تحریک کنند.
وحی الهی می گوید کافران مستحق چنین ضربه های کاری بودند زیرا سالیان درازی با خدا و پیامبر او به مخالفت برخاستند چنانکه می فرماید: «ذلک بأنهم شاقوا الله و رسوله و من یشاقق الله و رسوله فإن الله شدید العقاب؛ این به خاطر آن است که گروه کافران با خدا و پیامبرش دشمنی ورزیدند و هر کس که با خدا و رسول او دشمنی کند، کیفر شدید می بیند، خدا سخت کیفر است.» (انفال/ 13)
در آیه ای وضع مشرکان قریش را چنین تشریح می کند: «و لا تکونوا کالذین خرجوا من دیارهم بطرا و رئاء الناس و یصدون عن سبیل الله و الله بما یعملون محیط؛ مانند کسانی نباشید که روی هواپرستی و خودنمایی از سرزمین بدر برویم در آنجا نبرد کنیم دشمن را شکست دهیم و شراب بخوریم، رامشگران برای ما بخوانند صدای قدرت ما جهان را فرا گیرد.» (انفال/ 47)

Sources

Keywords