ابوحنیفه دینوری

ابوحنیفه احمدبن داوود، ادیب و دانشمند، مورخ، جغرافی دان، منجم و از گیاه شناسان بزرگ مشرق زمین. او ایرانی است و در قرن سوم هجری قمری در "دینور" از شهرهای نزدیک کرمانشاه به دنیا آمد. در جوانی از بین النهرین، حجاز، فلسطین، و کرانه های خلیج فارس دیدن کرد. مدتی در بصره و کوفه نزد علمای آنجا، به تحصیل علم پرداخت. در سال 235 هـ ق به اصفهان رفت و مدتی در آن شهر در رصدخانه ای که خود آن را بنا کرده بود، به رصد ستارگان و ثبت محاسبات نجومی مشغول بود. ابوحنیفه با انواع علوم از نحو و لغت، تاریخ، نجوم، ریاضی و گیاه شناسی آشنایی کامل داشت و در این زمینه ها، کتب فراوانی در موضوعات متنوع تألیف کرد. او به علوم هند نیز آشنا بود. در ادب از جایگاه بالایی برخوردار بود که در پاره ای جهات، به «جاحظ» ترجیح داشت و الفاظ را شیرین تر و به سیاق کلام عرب، نزدیکتر می دانستند. ابوحنیفه شاگرد "ابن سکیت" و "اسحاق سکیت" پدرش، بود و بهره های زیادی از محضر این پدر و پسر برد. در اخبار الطوال درباره وقایعی که به تاریخ شیعه مربوط می شود، نظیر داستان رقابتهای علی (ع) با معاویه، همچنین واقعه کربلا، شرح مبسوطی به دست می دهد و در یک مورد به ذکر حدیثی از امام کاظم (ع) می پردازد و او را در زمره اوصیاء قرار می دهد.

تألیفات:
یکی از آثار معروف او "کتاب النبات" است که به شناخت گیاهان اختصاص دارد، و به تأیید کارشناسان این رشته، دینوری اطلاعات موجود در این کتاب را بر اساس تحقیقات و تفحص خود، استخراج کرده است و دیگران از او نقل کرده اند. در بقیه آثار او می توان به:
1- کتاب تفسیر قرآن
2- کتاب اصلاح المنطق
3- کتاب الشعر و الشعراء
4- کتاب الکسوف
5- کتاب الجواهر العلم
6- کتاب الجبر و المقابله
7- کتاب الفصاحه
8- کتاب مایلحن فی العالم
9- کتاب الانواء (سقوط ستاره در مغرب)
10- کتاب الزیج
11- کتاب الاکراد (پیرامون اصل و نسب کردها)
کتابهای تاریخ او بین سالهای 1888 تا 1912 میلادی در هلند به زبان فرانسه ترجمه و انتشار یافت. وفات ابوحنیفه دینوری سال 282 هـ ق است.

Sources

Keywords