نماز در آیین زرتشتی

شیوه و طریق برگزاری نماز در آئین زرتشت
نماز و نیایش در آیین زرتشتی به سه طریق خوانده میشود: خوانـدن با صدای بلنـد و خواندن به صورت زمزمه یا واج و خواندن با منشن یا اندیشه بدون اینکه زمزمه ای شنیده شود. ستایشهایی که به زبان اوستا است باید با آواز بلند و قسمتهای پازند را باید به زمزمه خواند. ستایش با منشن فقط به هنگام نام بردن در تندرستی یا مواقع دیگری که خواندن نیایش واجب نیست صورت میگیرد. نمازها و نیایـشها را میتوان به صورت ایستاده و یا نشسته خواند، اما توصیه شده خواندن سروش باج و کشتی به صورت ایستاده انجام شود.

متن نمازهای زرتشتیان
هر نماز زرتشتی با این زمزمه ها آغاز می شود:
به نام خداوند بخشنده مهربان
ـ خشنود گردانم، اهورامزدا!
ـ باور دارم دین مزداپرستی را که آورده زرتشت است. پیرو آموزشهای اهورایی هستم که از دیو (دروغ) و دوگانه پرستی به دور است. پس از این زمزمه ها، نماز مخصوص هر دوره یا گاه اقامه می شود که از دو بخش تشکیل شده است. در بخش نخست آن، فرشته مربوط به آن دوره یا گاه مورد ستایش قرار می گیرد و در بخش دوم، همتای دنیایی او؛ و این حاکی از دو جنبه ملکی و ملکوتی داشتن هر چیزی است که باید کاملا منطبق بر هم باشند؛ یعنی، هر دو راست و پاک باشند. زرتشتیان، فرایض پنجگانه شان را به زبان اوستایی به جای می آورند و چون نمی توان برای خدا حدود و جهاتی قایل شد، نمازشان را رو به سوی منبع نور مانند آفتاب، ماه، چراغ و آتش -که این نورهای ظاهری جلوهایی از نور و روشنایی عالم حقیقت و معنویت است- به جای می آورند و برای نشان دادن عبودیت خود به خدای یگانه، رکوع و سجود می کنند. شایان ذکر است که در روزگار ما فرایض پنجگانه را معمولا موبدان (روحانیان زرتشتی) به جای می آورند و اکثر زرتشتیان به خواندن ادعیه در صبحگاه و شامگاه اکتفا می کنند.

نماز گاه هاون (Havan): (از برآمدن خورشید تا نیمروز)
من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم فرشته پاسبان بامداد پاک و سازنده را (هاون)
من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم آن سرور دهکده (ویس) را که پاک و دادگستر و سازنده است. من همآره و در همه حال اهورامزدا، پروردگار یکتا را می ستایم.

نماز گاه رپتون(Rapatvan): (از نیمروز تا پسین)
من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم فرشته پاسبان نیمروز را (رپتون). من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم آن سرور شهر (زنتو) را که پاک و دادگستر و سازنده است. من همآره و در همه حال اهورامزدا، پروردگار یکتا را می ستایم.

نماز گاه ازیرن(Oziran): (پسین تا فرورفتن خورشید)
من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم فرشته پاسبان پسین پاک را (ازیرن). من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم آن سرور کشور (دخیو) را که پاک و دادگستر و سازنده است. من همآره و در همه حال اهورامزدا، پروردگار یکتا را می ستایم.

نماز گاه سروثرم (Srusram): (فرورفتن خورشید تا نیمه شب)
من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم فرشته پاسبان شب (ایوی سروثرم) پاک را. من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم همه ی رهروان راه اشویی زرتشت را و سرور اشوان را. من همآره و در همه حال اهورامزدا، پروردگار یکتا را می ستایم.

نماز گاه اشهن (Oshhan): (از نیمه شب تا برآمدن آفتاب)
من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم فرشته پاسبان پگاه (اوشهی ناای) پاک را. من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم آن سرور خانه (نمانا) که پاک و دادگستر و سازنده است. من همآره و در همه حال اهورامزدا، پروردگار یکتا را می ستایم. پس از خواندن نماز گاه بایسته، زرتشتیان نماز سروش باج، نیرنگ کشتی، ستایش خدا، تندرستی و برساد را می خوانند. به جز سروش باج بیشتر اوستاهای نام برده شده پازند است و پس از ساسانیان نوشته شده است. گوشه ای از سروش باج که هر زرتشتی بایسته است که آن را به خوبی بداند همان نیایشهای اشم وهو و یتا اهو هستند. که در پیش در پاره های پیشتر به آنها نگاهی انداختیم.
پاره ای از نماز ستایش خدا که پس از نماز هر گاه باید خوانده شود: ای اهورا مزدا به یاری من آی من پرستنده اهورامزدا هستم. من پرستنده خرد نیک و پیرو زرتشت هستم. من خود را پیرو راستی و پشتیبان استوار در این دین می دانم و پیمان می گذارم که همه توان خود را در راه اندیشه نیک و گفتار نیک و کردار نیک به کار برم. من به دین والای مزداپرستی که دور کننده جنگ، ناهماهنگی، دشمنی و استوار کننده هماهنگی و آشتی و دوستی است باور دارم. همانگونه که خداوند راستی و دادگستر است، رهبر دنیایی نیز باید به خاطر راستی و داگستری اش برگزیده شود. هنگامیکه پیروان دروغ مرا با خشم و نفرت تهدید می کنند، تنها تو ای اهورامزدا و نیروی اهورایی که تو با اندیشه و منش نیک به من داده ای و کردار نیک که با راستی و داد که قانون همیشگی توست، مرا نجات می دهد. ای اهورامزدا مرا یاری کن. آن تیزرو، توان بدنی و روانی را که در آفرینش تو برای پیروزی بر بدی ها ارزانی می دارد، تندرستی و شادمانی زندگی را به ما ارمغان می آورد، در زمان بیکران، و در زمانی که برابر با قانون دگرگون ناپذیر تو پایدار می ماند به من ارزانی دار......

Sources

Keywords