نیایش و مراسم مذهبی در دین شینتویی

نیایش و مراسم مذهبی در دین شینتویی
این آیین، الهه خورشید به نام آماتراسو را نگهبان سرزمین اجدادی می داند و خاندان سلطنتی را از نسل این خدا و تجسم وی می شمارد. پرستش رب النوع خورشید، رواج زیادی دارد. مردم ژاپن، در اثر عشق مفرط به سرزمین و موطن خود، برای خود فریضه دانسته اند که هر چه امپراتور از ایشان بخواهد به جا آورند. عاطفه، احترام و تقدیس، نسبت به کشور، به طور عمومی و به هر جزء و قسمتی از آن به طور خصوصی، نزد ایشان امری ثابت و استوار است. هر کوه، دره، رودخانه و دریاچه، نزد آنها عزیز و محبوب می باشد و روح ایشان چنان بدان پیوسته است که انفصال و جدایی از آن را نمی توان تصور کرد. پرستش در شین تو، شامل چهار رکن است؛ تطهیر، پیشکش، دعا و یک ضیافت نمادین. آیین ها و مراسم شین تو، در بزرگداشت زندگی برپا می شوند. زندگی عادی روزمره و نیز رویدادهای مهم در زندگی فرد، اجتماع و ملت. در چنین مناسبت هایی، ممکن است مراسم را در خانه یا در محلی عمومی به جا آورد، اما در اصل، آنها را در ایزد کده ها به جا می آورند. اعمال دینی، عموما جنبه فردی دارد و بیشتر به صورت خم کردن سر است و حالتی تواضع گونه دارد. در آیین شین تو، روحانیون مانند دیگر مردم، زندگی می کنند؛ ازدواج می کنند و مشاغل دیگری نیز بر عهده می گیرند.

معابد در دین شینتویی
بخشی از عبادات دین شینتویی را می توان در معابد متعددی که در هر کوی و برزن، در کنار هر جاده و تقریبا در هر نقطه دینی و خوش منظره خاک ژاپن بنا شده مشاهده کرد. در قرن دهم تعداد معابد رسمی که در ینگی شیکی شمارش شده بود 3132 معبد بود. در سال 1880 میلادی تعداد معابد بزرگ و کوچک روستایی به 183. 047 معبد رسید، اما در سال 1920 میلادی این رقم تا سطح 111. 181 معبد تنزل یافت. به هر حال در خلال همین مدت، تعداد معابدی که دولت آنها را حفظ و نگهداری می کرد از 55 به 105 معبد افزایش یافت. در زمان شروع جنگ جهانی دوم در حدود 110. 000 معبد از طریق وزارت کشور، تحت کنترل حکومت ملی بودند که بسیاری از آنها به طور کامل و یا بعضا تحت پوشش حمایت های مالی دولت قرار داشتند. این رقم، معابد فرقه ای را شامل نمی شود زیرا آنها بدون دریافت هیچ گونه کمک از دولت و با وجوه تقدیمی و هدایا داوطلبانه مردم اداره می شدند. در مورد تعداد پیروان این فرقه ها تخمین های مختلفی وجود دارد که این ارقام بین 10 تا 17 میلیون نفر متغیر است، هرچند به نظر می رسد رقم 10 میلیون به واقعیت نزدک یتر باشد. راه ورودی معابد شینتویی همواره از طریق دروازه ویژه توری ای است که انتهای قطعه فوقانی آن به سمت آسمان پیچ می خورد. محل آنها نیز غالبا در نقاط بسیار خوش منظره، در میان درختان انبوه و یا نزدیک به آبشارهایی واقع در دامنه کوهها و یا رودخانه هایی است که پلهایی با قوس زیاد روی آنها زده اند. بدین ترتیب معابد شینتویی حتی از نظر موقعیت محلی نیز طوری طراحی شده اند که احساس دینی زیبایی طبیعت را ارتقاء بخشند.

پرستش در معابد شینتویی
پرستش واقعی که در معابد شینتویی انجام می گیرد تقریبا به طور کلی جنبه فردی دارد و نه گروهی. این پرستش به طور معمول شامل تواضع و خضوع در مقابل معبد است که لازمه آن سرخم کردن و تعظیم کردن به گونه ای است که گویی شخص در حضور فرد مافوق قرار گرفته است. زانو زدن چندان رایج نیست. همچنین دست ها را به هم زدن، که گاهی با صدای کم انجام می شود، نشانه تعظیم و تکریم بوده و در معابد شینتویی انجام می گیرد.

اهدای هدایا و نذورات مادی برای خدایان
اهدای هدایا و نذورات مادی برای خدایان نیز بخش دیگری از عبادات در دین شینتویی است. در حال حاضر آنچه روزانه در معبد ایسه به درگاه رب النوع خورشید و الهه غذا تقدیم می شود عبارت است از چهار فنجان مشبروب، شانزده نعلبکی برنج و چهار نعلبکی نمک؛ به علاوه ماهی، خوراک پرندگان، میوه ها، علفهای دریایی و سبزی ها. پیشکش های سالیانه بر سر قبر اولین میکادو، جیمو نیز عبارت است از محصولات کوهستان، رودخانه و دریا، ازجمله ماهی، کیک، پرندگان و شراب.

نیایش در دین شینتویی
امروزه معمولا نیایش پیروان دین شینتویی صرفا با آمدن به معبد و ادای احترام و دعا تمام می شود. در قدیم ترین سند دین شینتویی به نام یادداشت های موضوعات باستانی که شامل مکالمات متعدد با خدایان است، هرگز یک کلمه نیایش خطاب به خدایان به چشم نمی خورد. در واقع، در سراسر کتاب مزبور، تنها دو اشاره گذرا به نیایش وجود دارد: «پس از ادای نیایش» و «در حالی که به هنگام نیایش دعاهای عظیم بر زبان می راند». در سایر کتب مقدس شینتویی نیز تقریبا موضوع نیایش دیده نمی شود. به حسب نقل کتاب نیهون جی، از مجموع چهل و دو فرمانروای ژاپن تنها دو نفر عبادت می کردند. با این حال یکی دیگر از کتب مقدس شینتویی که نسبتا متاخرتر است به نام ینگی شیکی، حاوی بیست و پنج مناجات رسمی و طولانی (نوری- تو) است.

محتوای ادعیه دین شینتویی
این ادعیه به طور عمده شامل اعلام رسمی خدمات خدایان مختلف، اسناد مدح و تمجید و فهرست پیشکشهای مادی به عمل آمده و یا آنچه به عمل خواهد آمد است. در اولین مناجات جمعی نوری تو عبارت ادای تمجید و ستایش خدایان حداقل نوزده بار تکرار شده و فکر داد و ستد کردن با آنها در دعا نیز بیش از یک بار عنوان شده است. «چنانچه خدایان محصول را به من ببخشند. من هم درمقابل با تقدیم اولین محصولات میوه به ستایش ایشان خواهم پرداخت». در سرتاسر این ادعیه رسمی دین شینتویی هیچ گونه درخواست خیر و برکت اخلاقی و روحانی به چشم نمی خورد. ادعیه مزبور شامل درخواست باران در زمان خشکسالی، محصول و برداشت خوب، محافظت در مقابل زلزله و آتش سوزیهای بزرگ، بچه دار شدن، سلامتی و طول عمر امپراتور و دوام صلح و آبادانی حکومت وی، سلامت سفرای وی در خارج از کشور، سرکوبی طغیان ها، دفع حملات دشمن، موفقیت ارتش سلطنتی، و رفاه عمومی امپراتوری ژاپن است. نیایش به درگاه خدایان این دین، حتی تا به امروز، بیشتر به خاطر دریافت خیرات مادی بوده است.

جشنها و مراسم مذهبی دین شینتو
تمام نیایشهای تشریفاتی که در نوری تو وجود دارند در ارتباط با مراسم خاص دینی هستند که آنها هم به نوبه خود با جشنهای مردمی مرتبط هستند. این جشنهای مذهبی بخش عمده ای از این دین و یا هر یک از ادیان طبیعی دیگر، یا هر دین دیگری که با کشاورزی سروکار دارد را تشکیل می دهند.

مراسم مذهبی آئین شین تو
1- تقدیس خانواده. در آئین شین تو؛ کانون خانواده خود یک مذهب است که باید به اصول اخلاقى خانواده در آئین شین تو مؤمن و عامل بود.
2- تقدیس مردگان. یکى از ضروریات آئین شین تو، احترام مردگان است و جلب مطلق رضایت آنان. جلب رضا آنان در انجام وظایف خانوادگى، اجتماعى و پرستش امپراطور ممکن است.
3- تعهد به اصول اخلاقى. ژاپنى ها باید پاکدامن، راستگو، درستکار، شجاع و... باشد.
4- تعلیم و تربیت فرزندان. این امر ضامن بقاء خانواده است.
5- نظافت؛ از واجبات مذهبى است، براى ورود به معابد، هر ژاپنى باید پاک باشد.
6- خواندن اوراد و اذکار سحرآمیز، بر هر ژاپنى لازم است.
7- رقص و آواز خوانى؛ باید این امر توسط دوشیزگان اجرا شود که لازم و ضرورى است
8- تقدیم هدایا به خدایان؛ این عمل از واجبات شین تو است که باید در معابد گذاشته شود.
9- برترى نژاد و سرزمین؛ عقیده به اینکه مردم ژاپن فرزندان دو خداى نر و ماده (ایزانامى و ایزاناگى) هستند و قلمرو ژاپن توسط این دو خدا خلق شده، از واجبات و ضروریات دین ژاپن است.
10- پرستش امپراطور؛ اعتقاد به اینکه زیم لو در سال 660 ق. م امپراطور ژاپن نوه آن الهه بر مسند فرمانروایى جهان نشست که سال مزبور مبداء تاریخ ژاپن گردید، و میکادو امپراطور ژاپن از نسل این الهه باید پرستیده شود، از ضروریات مذهب شین تو است.

مراسم نیایش محصول برنج
هنگامی که در دومین ماه سال برنج را در زمین نشا می کنند، مراسم نیایش محصول به نام (توشیگوهی نوماتسوری) انجام می شود. نیایش تشریفاتی مربوط به این موقعیت خاص، اولین نوری- تو است. «هنگامی که مزارع برنج در حال جوانه زدن هستند، مراسم نیایش الهه غذا تحت عنوان (هیروسه- اوهو- ایمی- نو- ماتسوری) مقرر شده که در چهارمین روز از چهارمین ماه سال برگزیار می شود. در این مراسم هدایای متعددی به پیشگاه خدایان تقدیم می شود و علاوه بر آن شخص امپراتور قول می دهد: «چنانچه خدای فرمانروا از روی لطف به کامل شدن و برکت کشتزارها مدد فرماید من اولین محصولات را در اینجا گردآوری کرده و آنها را مثل یک عده تپه روی هم خواهم انباشت».

جشنواره چشیدن طعم اولین محصول برنج
جشنواره چشیدن طعم اولین محصول برنج تازه به نام نیهی نامه (جشن اولین محصولات) که در یازدهمین ماه سال برگزار می شود نیز ازمراسم ویژه، برجسته و قدیمی است که در کتاب نیهون، جی مکررا به آن اشاره شده است. «این مراسم با رقص و آواز، شادمانی، لباس مخصوص اعیاد و هدایا همراه است. پیروان متعصب دین شینتویی تا این آیین را برگزار نکرده اند از خوردن برنج محصول فصل جدید خودداری می کنند». چشیدن بزرگ (اوهو- نیهه) وقتی است که امپراتور شخصا جشن برداشت محصول جدید برنج را در سال تاجگذاری خویش رهبری می کند. توضیحات هیراتا در مورد این جشن عظیم، که برجسته ترین و پرتشریفات ترین جشنهای دین شینتویی است حدود 480 صفحه از شرح وی بر کتاب کو- جی- کی را در بر می گیرد. منظور از جشن محصولات دیگر «چشیدن مشترک» (آهی- نامه آهیمبه) و «چشیدن الهی» است.

جشنهای ماهیانه
مراسم دینی ماه جدید با انجام نیایش و تقدیم هدایا به پیشگاه خدایان همراه است. جشنهای ماهیانه (تسوکی- نامی نوماتسوری)، با سه نیایش (نوری- تو) مقرر شده برای آنها انجام می شود.

طهارت در دین شینتویی
یکی از خصایص عملی برجسته ژاپنی ها پاکیزگی شخصی آنها است. دین شینتویی به آنها تکلیف کرده تا خود را کاملا با آب بشویند. در هر دو کتاب مقدس این دین ضبط شده که حتی ایزاناگی خدا نیز، که جد نخستین همه خدایان است، دقت داشت تا خود را به خاطر پاکیزگی کاملا بشوید: «من تطهیر وجود عظیم الشان خویش را انجام خواهم داد» و «شایسته است که من بدن خود را از آلودگی ها تطهیر کنم». «آلودگیها را شستشو می کنم».

مراسم تطهیر بزرگ
مهمترین تشریفات در بین مراسم مکرر دین شینتویی آیین «تطهیر بزرگ» (اوهو- هاراهی) بود. این مراسم شامل «یک تطهیر مقدماتی، تقدیم هدایا به منظور شفاعت خدایان و در آخر خواندن یکی از نیایشهای نوری تو است که در آن میکادو، به حسب اختیاراتی که از الهه خورشید به وی واگذار شده، به مردم و وزیران خود اعلام می کند که همه گناهان و ناپاکیهای آنها مورد عفو قرار گرفته است. هدایایی که پیشکش می شدند به داخل یک رودخانه و یا دریا انداخته می شدند. منظور از اینکار، نظیر بز طلیقه اسرائیل، آن بود که این هدایا گناهان مردم را همراه خود ببرند. گناهان و لغزش هایی که بیشتر مورد اشاره قرار می گیرند دخالتهای زیان بخش مختلف در امور کشاورزی می باشند. بدین ترتیب ملاحظه می شود که دین شینتویی با تاکید فراوان. مسئله تکلیف دینی به پاکیزه بودن و نیز احساس گناه جمعی را، که مستلزم تطهیر مداوم است، تعلیم می دهد. اما طهارت مخصوصی که این دین سفارش می کند بیشتر جنبه جسمانی و تشریفاتی دارد تا تطهیر قلب و فکر و روابط اجتماعی.

Sources

Keywords