شبهه پیامبر بودن بودا

برخی، بر اساس مبانی عقلی این شبهه را مطرح نموده اند که آیا بودا پیامبر بوده است؟ اگر نبوده است پس چرا از هند و پاکستان به آن طرف و در واقع در شرق دور ما شاهد دینی نیستیم که مورد تأیید اسلام باشد و به عنوان دین الهی مورد قبول باشد و این تعداد مسلمان و مسیحی هم که موجود است در واقع چند قرن بیشتر نمی‎باشد که به آنجا نفوذ کرده است.

عناصر منطقی شبهه
1- مسلمانان می گویند بودا پیامبر نبوده است.
2- در حالی که اگر پیامبر نبوده است پس چرا از هند و پاکستان به آن طرف و در واقع در شرق دور ما شاهد دینی نیستیم که مورد تأیید اسلام باشد و به عنوان دین الهی مورد قبول باشد.
3- بنابراین بودا پیامبر بوده است.

پاسخ شبهه
بودا نه خود ادعا داشت که پیامبر است و نه مدرکی در اسلام وجود دارد که برساند او پیامبر بوده است، بلکه از تاریخ استفاده می‎شود که یک مرتاض دوره دیده بوده، نه پیغمبر. و طبق آیات و روایات اسلامی، همه امت‎ها در هر زمان و مکان، از پیغمبر یا پیغمبرانی بهره‎مند بوده‎اند و قاره هند هم شامل این قاعده عمومی است هر چند نام پیامبر، یا پیامبران که در آنجا بوده‎اند ندانیم، و در خود آیین‎های ابتدائی هم آثاری از تعلیمات دینی و آسمانی مشاهده می‎شود که نشان می‎دهد، پیامبرانی بین آنها بوده‎اند. این شبهه شامل دو بخش است:

الف: آیا بودا پیامبر بوده است؟
آیین بودا دومین آیین بود که پس از آیین جینی به انگیزه مقابله با آیین برهمنی یا اصلاح آن پدید آمد، و تأثیرات عمیق در افکار و آداب سراسر هند بر جای گذاشت، بنیان‎گذار این آیین فردی است به نام «سیداراتا» که از شاهزادگان هندی است که پس از آن ‎که در کسوت مرتاضان در آمد، لقب سیر من گوتمه (که به معنای مرتاض و زاهد است)، را به او دادند و پس از آن‎که مراحلی از ریاضت را طی کرد و به ارشاد و هدایت خلق برخاست به لقب «بودا» یعنی منور و درخشان شهرت یافت و آیین او را «بودا» و پیروانش را بودایی خواندند، بودا خود را نه پیغمبر می‎دانست و نه خداوند و الهه و نه تجسمی از الهه، و در اسلام هم مدرکی صحیح دال بر این‎که بودا از پیامبران بوده است نداریم، در نتیجه پاسخ بخش اول این شد که «بودا» از پیامبران نبوده است.

مقدس بودن بودا دلیل بر پیامبر بودن وی نیست
کلمه «مقدس» کلمه ای عربی بوده و اسم مفعول از باب تفعیل می باشد که مصدر آن «تقدیس» و ثلاثی مجردش «قدس» به معنی پاک و مطهر و منزه می باشد. وقتی کلمه «قدس» را به باب تفعیل ببریم معنی آن پاک کردن و منزه کردن می شود و اسم مفعول آن «مقدس» بود، چیز پاک شده، منزه شده و مطهر شده معنی می دهد. در اصطلاح لغت فارسی به مرد خدا که از منهیات بپرهیزد، پارسا باشد، مقدس گفته می شود. ولی در اصطلاح زبان عربی از این اصطلاح بیشتر برای مکان استفاده کرده و به مکان پاک و مطهر«مقدس» گفته می شود و برای شخص از لحاظ «مقدس» اسم فاعل استفاده می شود و به کسی که خدا را به پاکی بستاید و کسی که خود را برای عبادت تطهیر و پاک کند و هم چنین به راهب، دانشمند متدین یا پاپ یکی از روسای دینی، «مقدس» اطلاق می شود. در اینجا لازم به ذکر است که استفاده از کلمه «قدس» و مشتقات آن از قبیل «مقدس»، «قداسه»، «قدیس». بیشتر در میان مسیحیان عرب زبان رواج دارد و به عنوان مثال برخی از نویسندگان جدید مسیحی کلمه «القدس» را در مقام احترام به پیشوایان مذهبی اطلاق کرده و آن را به معنای حضرت می دانند و مثلا می گویند: «قدس الأب العام» یعنی حضرت پدر روحانی یا کلمه قدیس را به معنای مرد برگزیده خدا که به مقام بالایی از تقوا و پرهیزگاری نایل شده به کار می برند. با توجه به معنای لغوی و کاربردهای کلمه مقدس می توان نتیجه گرفت که طرفداران هر دین و آیینی به اشخاص بزرگ آیین خود که بر طبق موازین آن آیین عمل کرده و اوامر و نواهی آن آیین را در حد اعلی به کار می بندند، اصطلاح «مقدس» را اطلاق می کنند به عنوان مثال در مسیحیت به پاپ مقدس گفته می شود در یهودیت به حبر اعظم و در اسلام نیز به علمای بزرگ و مجتهدین و الامقام لقب مقدس داده می شود چنان که مرحوم محقق اردبیلی که در قرن یازدهم هجری زندگی می کرد از سوی مردم و علما لقب «مقدس» یافت و به مقدس اردبیلی معروف شد و امروزه نیز به نام مقدس اردبیلی شناخته می شود. پس می توان نتیجه گرفت، بزرگان هر دین و آیینی در نظر پیروان آن آیین مقدس می باشند و بودا هم چون بنیانگذار آیین بودیسم بوده و از دیدگاه بودائیان با عمل به دستورالعمل های خاص این آیین به مقام نور یافتگی رسیده بود، شایسته لقب «مقدس» می باشد و بودائیان وی را مقدس می پندارند، ولی این بدان معنی نیست که بودا از دیدگاه مسیحیان یا یهودیان یا مسلمانان هم مقدس می باشند زیرا طرفداران هر آیینی تنها رهبران دینی خود و وابستگان به آیین خویش را مقدس می شمارند. بنابراین، این سوال که آیا بودا مقدس می باشد یا نه؟ از دو دیدگاه می تواند جواب داده شود. چرا که از دیدگاه طرفداران بودیسم شخص بودا که نام اصلیش «سیدراته» بود، فردی مقدس می باشد. ولی از دیدگاه سایر مکاتب و ادیان وی نه تنها مقدس نیست بلکه که فردی منحرف و گناهکار می باشد. شاید گفته شود یکی از اصول اعتقادی دین اسلام ایمان به انبیاء الهی است و مسلمانان باید به همه انبیای الهی که نام آنها در قرآن یا منابع حدیثی ذکر شده ایمان بیاورند؛ زیرا همه آن انبیاء یک دین و یک آیین را تبلیغ می کردند که کامل ترین و جامع ترین صورت آن توسط حضرت محمد (ص) به مردم ابلاغ شده است. پس تمام انبیای الهی در نزد مسلمانان مقدس می باشد و احتمال دارد که بودا نیز یکی از این پیامبران باشد که برای هدایت مردم فرستاده شده و بعدها آیین وی نیز هم چون آیین انبیاء قبل از پیامبر اسلام تحریف شده است. در جواب این سخن می توان گفت: پیامبر بودن «بودا» محتاج دلیل و مدرک است و بررسی منابع اسلامی نشان می دهد که هیچ سند و مدرکی دال بر پیامبر بودن وی وجود ندارد و آنچه امروزه به عنوان آیین و دین بودا معرفی می شود، هیچ گونه سازگاری و تناسبی با دین اسلام ندارد. در دین اسلام و سایر ادیان ابراهیمی سه رکن اصلی وجود دارد یعنی توحید، نبوت و معاد ولی در آیین موجود بودا خبری از این سه رکن نیست وی از صحبت کردن درباره خالق هستی و خداوند پرهیز کرد، و حتی گاهی آن را انکار نموده است و به جای معاد در دامن نوعی تناسخ گرفتار آمده و هرگز خود یا شخص دیگری را به عنوان پیامبر و نبی معرفی نکرده است. بنابراین با تکیه بر تعالیم منسوب به بودا نمی توان وی را از پیامبران الهی شمرد و از دیدگاه اسلام وی نه تنها پیامبر و نبی نیست، بلکه که هیچ نوع تقدسی هم ندارد و نمی توان وی را مقدس شمرد.

ب: چرا در هند شاهد دینی مورد تأیید اسلام نیستیم؟
با توجه به آیات قرآن و مدارک اسلامی جواب این است، که از منابع اسلامی استفاده می‎شود که ظهور انبیاء اختصاص به منطقه خاصی نداشته و آیات کریمه قرآن دلالت دارد، بر این‎که هر قوم و امتی پیامبری داشته‎اند، از جمله:

1. رسول همیشه از بین خود مردم در بین هر قوم برانگیخته شده است چنان‎که در سوره بقره، اعراف، و سوره جمعه بدان اشاره شده است «رسولا منهم» رسولی از میان آنها (سوره جمعه، آیه 2).

2. «و لکل أمة رسول فإذا جاء رسولهم قضی بینهم بالقسط و هم لایظلمون»؛ «برای هر گروه و امتی پیامبری است پس زمانی که پیامبرشان آمد، میان مردم به عدالت و قسط حکم می‎کند» (یونس/ 47). و فرمود: «إنا أرسلناک بالحق بشیرا و نذیرا و إن من أمة إلا خلا فیها نذیر»؛ «هیچ امتی نیست مگر آن‎ که در میان آنان پیامبری برای هشدار دادن بود» (فاطر/ 24). این آیات و مانند آنها، به صراحت می‎گویند که هر امتی دارای نبی و پیغمبری بوده‎اند. و همچنین روایات بر این مطلب دلالت دارند که به نمونه‎هایی اشاره می‎شود: علی (ع) فرمود: خداوند رسولان خود را پی در پی اعزام کرد تا وفاداری به پیمان فطرت را از آنان باز جویند. خداوند هرگز انسان‎ها را بدون پیامبر یا کتابی آسمانی یا برهانی قاطع رها نساخته است (نهج‎ البلاغه، ترجمه محمد دشتی، خطبه 1، ص 38).

3. از بعضی روایات استفاده می‎شود که خداوند از میان سیاه‎ پوستان نیز پیامبری برانگیخته است. چنان‎ که علی (ع) فرمود: خداوند پیامبر سیاه‎ پوستی را مبعوث کرد هر چند سرگذشت او در قرآن نیامده است «بعث الله نبیا اسود» چنان‎ که خود قرآن هم اشاره دارد که «و منهم من لم نقصص» ما قصه عده‎ای (بسیاری) از پیامبران را (و نام آنها را) در قرآن نیاورده‎ایم. در نتیجه ممکن است در قاره هند پیامبر و یا پیامبران الهی، دارای مکتب آسمانی بوده‎اند، ولی اسم آنها در قرآن و تاریخ نیامده است. از مجموع 000/124 نفر پیامبر فقط اسم برخی از آنها در قرآن آمده است. قابل ذکر است که این احتمال هم وجود دارد که بخاطر اتصال و ارتباط هندوستان به قاره‎های دیگر و نفوذ دعوت پیامبران آن قاره‎ها پیامبر خاصی فرستاده نشده است و امکان دارد پیامبرانی فرستاده شده ولی به قتل رسیده‎اند. شاهد وجود پیامبران در هندوستان این است که این سرزمین از قدیم‎الایام به سرزمین ادیان و افکار و فلسفه‎های مرموز و سرزمین ریاضت‎ کشان معروف بوده است و در همان ادیان ابتدایی آثاری از ادیان آسمانی دیده می‎شود که به نمونه‎های اشاره می‎شود، مثلا در کتاب «ریگ‎ودا» که یکی از کتاب‎های آیین «ودایی» است آثاری از مناجات‎ها و ادعیه با خدا دیده می‎شود و همچنین در آیین برهمنی سخن از جاوید بودن و همه جا بودن برهمن مطرح است (که این همان اوصاف خدای واقعی است) و همین طور در آیین هند پرستش و خدای خلقت و... مطرح است و در آیین سیک (سرخ) اعتقاد به وحدانیت خدای متعال وجود دارد و یا در آیین بودا سخن از اعتماد به نیروی ذاتی خود انسان مطرح است که باید به واسطه تهذیب و تزکیه باطن رهایی یابد و... همه این‎ها نشان از وجود ادیان الهی است که بعدها به نوعی تحریف شده است. شاهد دیگر این است که در بعضی روایات از پیامبری اسمی به میان آمده است که در هندوستان مبعوث شده و دارای علومی از جمله علم نجوم بوده است.

Sources

Keywords