معراج نامه

از جمله مباحث مربوط به نبوت خاتم الانبیاء (ص) مبحث معراج آن حضرت است. یکی از کوتاه ترین رساله هایی که در این زمینه به زبان فارسی نوشته شده است، معراجیه ابن سینا است. این رساله با همه اهمیتی که در شناخت مباحث مربوط به ختم نبوت در زبان فارسی دارد، آن چنان که سزاوار است مورد تأمل قرار نگرفته است.
همان طور که در مقدمه دست نوشته معراج نامه ابو علی سینا آمده: این رساله ای است در معراج که شیخ الرئیس ابوعلی سینا ساخته است؛ و ایشان سبب تآلیف این رساله را اینگونه بیان می دارند: "اما بعد به هر وقتی دوستی از دوستان ما اندر معراج سؤال ها می کرد و شرح آن بر طریق معقول می خواست و من به حکم خطر، محترز می بودم تا در این وقت که به خدمت مجلس عالمی علایی پیوستم، این معنی بر رأی او عرضه کردم..."

معرفی اجمالی نویسنده:
ابوعلی حسین، فرزند عبدالله بن سینا و معروف به ابن سینا، لقبش شرف الملک و شیخ الرئیس، فیلسوف، طبیب، شاعر، ریاضی دان و منجم ایرانی و مشهورترین دانشمند اسلامی و از بزرگترین دانشمندانی که تاکنون در عالم بوده اند. او در سال 370 هـ ق، در شهری از توابع بخارا متولد شد. در بخارا که آن زمان، پایتخت سامانیان بود، منطق، طب و ریاضیات را یاد گرفت. به دلیل استعداد زیاد و هوش سرشارش، توانست خیلی زود در موضوع های مختلف، شهرت علمی پیدا کند. در سن 17 سالگی، نوح ابن منصور سامانی را معالجه کرد و این امر باعث شد که مشهور شود و از همین رو به کتابخانه سلطنتی راه پیدا کرد. خودش می گوید: کتاب هایی که من در آنجا دیدم، کسی حتی نام آنها را نشنیده بود، آنها را خواندم و از آن بهره مند شدم و وقتی 18 ساله شدم از همه آن علوم، فارغ شدم. ابن سینا گرچه فیلسوفی بزرگ بود ولی از طرفی پزشکی پر مشغله و نفوذ کامل سیاسی داشت و به عنوان یک وزیر، به شاهزادگان حامی خود، خدمت می کرد. سال 403 هـ ق، کتاب "قانون در طب" خود را نوشت. در دوران زندگیش که بیشتر با حکومت غزنویان رو به رو بود، در شهرهای مختلفی مسافرت و خدمات گوناگونی ارائه داد تا اینکه بعد از مرگ شمس الدوله دیلمی جانشین او "سماء الدوله" چند ماه او را به زندان انداخت ولی ابوعلی سینا بعد از آزادی از زندان، به اصفهان رفت و آنجا بسیار مورد احترام بود و همانجا به تدریس و تألیف پرداخت و در واقع، چهارده سال آخر زندگی پر بار خود را در اصفهان گذراند و سرانجام در سفری که با "علاء الدوله" به همدان رفت در سال 428 هـ ق، در سن 58 سالگی، دارفانی را وادع کرد. (برای آگاهی از زندگی کامل او به منابع مربوطه مراجعه شود).

ساختاربندی کتاب:
مقدمه مؤلف: اندر سبب تألیف این رساله- فصل اندر پیدا کردن حال نبوت و رسالت- فصل اندر مقدمه معراج پیغمبر- فصل آغاز قصه معراج نبی (ص)
در انتهای کتاب، معراج نامه ابر قوهی هم چاپ گردیده که شامل عناوین زیر می باشد: در بیان جان و تن- در ذکر احوال نبوت- در معنای نطق- در بیان حقیقت قرآن- در آن که عروج به حسب جسم و روح تواند بود- تفسیر حدیث معراج- در چرایی اینکه معراج رسول (ص) به شب روی داد- در تأویل اوصاف شمایل و احوال- جبرائیل (ع) که در حدیث معراج مذکور است- در تأویل براق- در تأویل موانعی که رسول (ص) شب معراج دید- در تأویل مشهودات رسول (ص) آیات کبری را- در تأویل قرب رسول (ص) به حق تعالی- در چگونگی ثنا بنده خدای را سبحانه- در چگونگی خواستن علم از خدای تعالی- در چونی و چندی نمازهای شبانه روزی که در شب معراج بر امت رسول (ص) فرض شده است.

Sources

Keywords