سنت الهی از نظر آیات قرآن

آنچه در اصطلاح فلسفه به نام "نظام جهان" و "قانون اسباب" خوانده می شود در زبان دین "سنت الهی" نامیده می شود. قرآن کریم در چند جا فرموده است که: «هرگز در سنت خدا تغییری نخواهی یافت.» (احزاب/ 62 و فتح/ 23) یعنی کار خدا شیوه مخصوص و فرمول ثابتی دارد و تغییرپذیر نیست.
در سوره فاطر، این مضمون به طور مکرر و مؤکد یاد شده است: «فلن تجد لسنة الله تبدیلا و لن تجد لسنة الله تحویلا؛ هرگز در سنت خدا تبدیلی نمی یابی (یعنی سنت الهی تبدیل به سنت دیگر نمی شود، مثل اینکه قانونی نسخ شود و قانونی دیگر جای آن را بگیرد) و هرگز در سنت خدا تغییری نمی یابی (نظیر اینکه در یک قانون قراردادی، تبصره ای اضافه می شود و یا قسمتی از آن لغو می شود و تغییراتی در آن داده می شود بدون آنکه اصل قانون لغو شود).» (فاطر/ 43)
شگفت جمله ای است از شگفت کتابی! چه عظیم است قرآن! پیشروی دانش ها، رفیق پرهیزکاران. اندیشه بزرگ فیلسوفان سال ها کاوش می کند و قانون علیت عمومی و نظام آفرینش را به دست می آورد، می خواهد به خود مغرور شود و ببالد که عجب رازی را گشودم و چه عظیم قانونی را شناختم که ناگهان قرآن را در جلوی خود می بیند که با تعبیری بسیار رسا و در عین حال ساده این راز را بیان کرده است: "هرگز سنت خدا تغییر نمی کند". که می تواند از این روشن تر بگوید؟ کدام جمله می تواند رساتر و محکم تر از این باشد؟ "هرگز سنت خدا تغییر نمی کند". قرآن کریم نه تنها به طور کلی، قانونی بودن و سنت داشتن آفرینش را گوشزد می کند بلکه در مواردی، برخی از سنن مخصوص را نیز معرفی می نماید.

Sources

Keywords