انسان از خدا جدا نیست

خدا موجودی جدا از انسان نیست که انسان بگوید من خودم را حفظ می کنم در مقابل او، او را طرد می کنم و خودم را حفظ می کنم. خود انسان با خدا حفظ می شود.
در آیات قرآن کریم می خوانیم: «و لا تکونوا کالذین نسوا الله فانسیهم انفسهم؛ و مانند کسانی نباشید که خدا را فراموش کردند، پس خدا هم خودشان را از یادشان برد» (حشر/ 19). آدمی که خدا را فراموش کند خودش را فراموش کرده، نه اینکه خودش را دریافته و خدا را فراموش کرده، آن که خدا را از دست بدهد خودش را از دست داده است: «قل ان الخاسرین الذین خسروا انفسهم؛ بگو زیانکاران واقعی کسانی هستند که خود را به زیان انداخته اند.» (زمر/ 15).
اشتباه است که می گویند انسان خودش را بازیابد و بازیافتن انسان خودش را به این است که همه چیز را طرد کند. پس همه چیز را طرد کند حتی خودش را! خداوند غایت کمال انسان است. یک موجود اگر آن غایت کمال خودش را بجوید خودش را جستجو کرده است نه اینکه یک بیگانه از خودش را جستجو کرده است. یک شعر به سهروردی نسبت می دهند که خیلی خوب است:
هان تا سر رشته خرد گم نکنی *** خود را ز برای نیک و بد گم نکنی
می گوید آدمی که به سوی خدا می رود در واقع به سوی خود واقعی خودش می رود، در واقع به یک معنا از ناخود به خود می رود. آن خودی را که باید رها کند آن خود ناخود است، خود عوضی است، انسان از آن خود موهوم خیالی به سوی خود واقعی خودش می رود.

Sources

Keywords