ممنوعیت دفن مردگان در تعالیم ایرانیان قبل از اسلام

مبارزه با عدم دفن مردگان در آیین زرتشت
یکی دیگر از احکامی که در اوستای ساسانی سخت روی آن تکیه شده است ممنوعیت دفن مردگان و آلوده کردن خاک است. در کتاب وندیداد که قسمتی از این اوستاست بیش از هر موضوع دیگر درباره این موضوع اصرار و تاکید شده است. و چنانکه می دانیم تا کمتر از نیم قرن پیش زردشتیان ایران و هندوستان مردگان خویش را دفن نمی کردند، آنها را در بالای برجی (برج خاموشان) می گذاشتند که طیور آنها را بخورند. از نیم قرن پیش به این طرف در اثر ممانعت دولتهای هند و ایران به لحاظ حفظ الصحه عمومی و در اثر بیداری و روشنفکر شدن خود زردشتیان تدریجا این کار غدغن شد. شنیده ام هنوز در یزد آن برج های مخصوص که مرده ها را بر روی آنها می نهاده اند موجود است.
ناپاک شدن آتش و زمین توسط نعش مردگان
آقای دکتر معین در این زمینه می گوید: در آیین مزدایی بسیاری از معتقدات دین بودایی هندی منعکس است، عامل اساسی در اینجا آتش است، آتش در محراب زبانه می کشد و با هدایای دائمی از خاموشی آن جلوگیری می شود، با این حال شیوه ستایش در دین ایرانی بیشتر آشکار است و درست به همین دلیل از سوزاندن و دفن مردگان خودداری می شود، زیرا عقیده بر آن است که نعش مردگان آتش و زمین را که پاکیزه اند ملوث خواهد ساخت از این رو نعش مردگان را به دشتها برده و طی تشریفات خاصی در هوای آزاد قرار می دهند. (مزدیسنا و ادب پارسی، ص 54و53). معلوم می شود در آیین مزدایی به پاک و طاهر بودن آب و خاک و آتش توجه شده است و اما به پاک کنندگی و مطهر بودن این عناصر توجه نشده است.
رها کردن نعش مردگان در دخمه ها
کریستن سن در کتاب ایران در زمان ساسانیان می گوید: آگاتیاس صریحا می گوید که به دخمه نهادن مردگان از عادات ایرانیان عهد ساسانی بود، هیون تسانگ، زوار بودایی چینی فقط اجمالا تذکر می دهد که ایرانیان غالبا اجساد مردگان خود را رها می کردند. اینوسترانتزف رساله ای در باب رفتار ایرانیان قدیم با مردگان خود به روسی نوشته است (ایران در زمان ساسانیان، ص 52).
سرباز زدن سیاوش از آئین رها کردن مردگان و عدم دفن آنها
در داستان مغضوب شدن "ارتشتاران سالار سیاوش" در دربار قباد می نویسد، از جمله ایرادهای مهمی که انجمن بزرگ (محکمه عالی به ریاست موبدان موبد) به او گرفت این بود که: سیاوش نمی خواسته است موافق عادات جاریه زندگی کند و تاسیسات ایرانی را محفوظ نگه دارد، خدایان جدید می پرستیده و زن خود را که تازه بدرود حیات گفته "دفن" کرده است، بر خلاف آیین زردشتی که مقرر می دارد اموات را در دخمه بگذارند تا مرغان شکاری آنها را بخورند (همان، ص 380).
ممنوعیت دفن اموات در دوره هخامنشیان
آقای رشید یاسمی مترجم کتاب ایران در زمان ساسانیان می گوید: هخامنشیان معلوم نیست همه رفتار خود را تابع احکام زردشت کرده باشند، بعضی پرستش آناهیتا و دفن اموات را در مقابر نمونه مخالفت آنان با شریعت دانسته اند (همان کتاب، ص 349 پاورقی). آقای یاسمی ضمنا می خواهد مدعی شود که ممنوعیت دفن اموات در آیین زردشتی در دوره هخامنشی نیز سابقه دارد.

Sources

Keywords