انسان در طبقه بندی علوم توسط اگوست کنت

کلیات رفتار انسان ها تحت ضابطه در می آید ولی انسان بسیار پیچیده تر از سایر موجودات است. یک حرف خیلی خوبی فروغی از اگوست کنت نقل می کند و در حرف های اگوست کنت حرف خوبش به نظر من همین است. اگوست کنت علوم را به سبک مخصوصی تقسیم کرده، تقسیم بندی علوم به شکل های مختلف انجام شده، شکل قدیمیش همان شکل ارسطویی است، بیکن به گونه دیگری تقسیم کرده، اسپنسر به گونه دیگر و اگوست کنت به گونه دیگر و هنوز همان تقسیم ارسطویی قوی تر از همه اینهاست.
اگوست کنت علوم را به اعتبار سادگی و پیچیدگی تقسیم کرده است. می گوید ساده ترین علوم ریاضیات است، چون ریاضیات فقط روی محفوظات مجرد ذهن است و لذا ذهن خیلی روشن درک می کند و خیلی کم اشتباه می کند. از ریاضیات که بگذریم، ساده تر نسبی که قدری پیچیدگی پیدا می کند علوم مربوط به طبیعت بی جان است، زیرا طبیعت بی جان همان قوانین ریاضی بر آن حاکم است علاوه بر اینکه قوانین مربوط به طبیعت بی جان نیز با آن توأم می شود، مثل مغناطیس و نور و به طور کلی فیزیک، شیمی و نجوم.
بعد می گوید از این ها پیچیده تر علوم زیستی است، چون در علوم زیستی، قوانین ریاضی به علاوه قوانین (طبیعت جاندار حاکم است) ابتدا به نباتات می پردازد، می گوید در نباتات همه آنها هست به علاوه قوانین جدیدی که وارد طبیعت شده در قوانین جاندارهاست. بعد می آید سراغ حیوان که یک جاندار متحرک بلاراده حساس است، می گوید تمام قوانینی که در جانداران هست در حیوان هست به علاوه مسئله نفسانی حیوان و نیز همه آنها در انسان هست به علاوه جنبه های فکری و احساس های خاصی که در انسان هست.
بنابراین انسان پیچیده ترین موجودات عالم است و باز انسان مفرد یک حالت دارد و انسان در اجتماع حالت دیگر. آن وقتی که انسان وارد اجتماع می شود و روابط اجتماعی در کار می آید این دیگر پیچیده ترین و مجهول ترین علوم عالم است و لهذا شاید بشر هیچ وقت به آنجا نرسد که بتواند قوانین جامعه شناسی را کشف کند یعنی کشف قوانین جامعه دشوارتر است از کشف قوانین انسان و کشف قوانین انسان از قوانین حیوان و حیوان از نبات، و نبات از بی جان و بی جان از صرف مفروضات ریاضی.

Sources

Keywords