صفات جمالیه و جلالیه خدا

خداوند متعال دارای صفات جمال و صفات جلال است. صفات جمال از قبیل علم و قدرت و حیات وجود و رحمت و صفات جلال از قبیل قدوسیت و جباریت و منتقمیت و امثال اینها. خداوند متعال در مرتبه ذات خود دارای دوگانگی نیست که مثلا نیمی از ذاتش رحمت و خیر وجود و ربوبیت باشد و نیم دیگر قدوسیت و جباریت و انتقام. و همچنین خداوند از همان حیث و در همان مرتبه ای که خیر وجود و رحمت است جبار و منتقم نیست، بلکه نوعی تقدم و تأخر میان اسماء و صفاتش حکمفرماست.
اهل حکمت و معرفت تحقیقات بسیار جالب و عمیقی در این زمینه کرده اند که از باارزشترین محصولات اندیشه بشری است و تنها افرادی که از قریحه ای سرشار توأم با نعمتی فراوان و پیگیری خستگی ناپذیر برخوردار بوده اند به عمق این حقایق رسیده اند. آری نوعی تقدم و تأخر میان اسماء و صفات پروردگار حکیم حکمفرماست یعنی بعضی از اسماء و صفات زاییده و مولود بعضی دیگر است. بطور کلی صفات جمالیه بر صفات جلالیه تقدم دارند، صفات جلالیه مولود و زاییده صفات جمالیه است. آنکه جباریت و منتقمتش بر هر چیز دیگر تقدم دارد یهو خدای ساختگی یهود است، نه الله خدای واقعی جهان و معرفی شده از طرف قرآن.

Sources

Keywords