آثار گناه در روح و روان انسان ها

کردار انسان خواه نیک و خواه بد داراى پى آمد و نتیجه، در دنیا و آخرت است که این از مسلمات دین و علم و تجربه است و همچون بذرى است که در مزرعه ى جهان کاشته مى شود، اگر بذر گل بود، نتیجه اش گل است و اگر خار بود، نتیجه اش خار است. تکرار گناه و مداومت آن موجب تیرگى و واژگونى قلب و مسخ انسان از حالت انسانیت به حالت درنده خویى و حیوان صفتى مى گردد، و نیز باعث گناهان بزرگ تر مى شود. به عنوان مثال: گنهکارى که براى اولین بار لب به شراب مى زند، چون مسلمان است، آشامیدن چند قطره از شراب براى او بسیار سخت است، ولى بار دوم کمى آسان مى شود و وقتى زیاد تکرار شد، آشامیدن چند لیوان از آن براى او از آب خوردن آسان تر مى گردد. آرى! تداوم گناه حتى گناهان بزرگ را براى انسان آسان مى گرداند. در "قرآن کریم" آیات متعددى در این رابطه وجود دارد، از جمله: «ثم کان عاقبة الذین اساؤا السوأى ان کذبوا بآیات الله و کانوا بها یستهزءون؛ سپس سرانجام کسانى که اعمال بد مرتکب شدند به جایى رسید که آیات خدا را تکذیب کردند و آن را به سخریه گرفتند» (روم- 10).
در تاریخ بسیار دیده شده که افرادى بر اثر تداوم گناه و طغیان، کارشان به کفر و انکار حق و به مسخره گرفتن آن رسیده است. این ها از آثار شوم گناه است که دامن گیر گنهکار مى گردد، چنان که مداومت بر کار هاى نیک و عبادات، موجب صفاى دل و نورانیت بیشتر روح و جان مى شود. در این باره به روایات زیر توجه کنید: "امام صادق (ع)" فرمودند، پدرم مى فرمود:«ما من شى ء افسد للقلب من خطیئة ان القلب لیواقع الخطیئة فما تزال به حتى تغلب علیه فیصیر اعلاه اسفله؛ چیزى بیشتر از گناه، قلب را فاسد نمى کند، قلب گناه مى کند و بر آن اصرار مى ورزد تا در برابر گناه به زمین می خورد و در نتیجه سرنگون و وارونه مى گردد در چنین حالتی موعظه در آن اثر نمى نماید» (اصول کافی- جلد 2- صفحه 268).
یعنی هیچ چیزی به اندازه خطا و لغزش و گناهکاری روح را بیمار و فاسد نمی کند، روح پشت سر هم کار سیاه انجام می دهد تا آن جا که یکسره زیرورو می شود و فطرت بشری به یک حیوان درنده و بلکه بدتر از آن تبدیل می شود. در حدیث دیگر این طور آمده که در هر روحی یک نقطه سفید هست، اگر آدمی گناهی بکند در آن نقطه سفید یک نقطه سیاه پیدا می شود، اگر از این گناه پشیمان شود و توبه کند آن نقطه تاریک محو می شود و اگر به گناه و. .. ادامه بدهد آن نقطه سیاه توسعه پیدا می کند تا تمام آن سفیدی را بگیرد، همین که دیگر قسمت سفیدی باقی نماند سقوط این آدم قطعی است، امیدی به بازگشت او نیست. بعد در همین حدیث فرمود: این است معنای آیه 14 سوره مطففین قرآن: «کلا بل ران علی قلوبهم ما کانوا یکسبون؛ درباره این ها سخن مگو، اعمال تاریک و سیاه این ها به صورت زنگاری بر روی قلبشان در آمده است». این آیه حالت سقوط اخلاقی و روحی بشر را ذکر می کند.
"امام کاظم (ع)" مى فرماید: «اذا اذنب الرجل خرج فى قلبه نکتة سوداء فان تاب انمحت و ان زاد زادت حتى تغلب على قلبه فلا یفلح بعدها ابدا؛ وقتى که انسان گناه مى کند، در قلب او نقطه ى سیاهى پدید مى آید، اگر توبه کرد، آن نقطه پاک مى شود و اگر بر گناه خود افزود آن نقطه گسترده مى گردد به طورى که همه قلب او را فرا مى گیرد و بعد از آن هرگز رستگار نمى شود» (میزان الحکمة- جلد 3- صفحه 464). به طور کلى هرگونه نکبت و بلا، خواه روحى و خواه جسمى از گناه سرچشمه مى گیرد که "امام باقر (ع)" فرمودند: «و ما من نکبة تصیب العبد الا بذنب؛ هیچ نکبتى به بنده نرسد مگر به خاطر گناه» (اصول کافی- جلد 2- صفحه 269). با بررسى روایات بدست مى آید که گناهان مختلف، داراى آثار روحی و روانی گوناگون است از جمله:

قساوت قلب
"امام علی (ع)" فرمودند: «ما جفت الدموع الا لقسوة القلوب و ما قست القلوب الا لکثرة الذنوب؛ اشک چشم ها نخشکد مگر به خاطر قساوت و سختى دل ها و دل ها سخت نشود مگر بخاطر گناهان بسیار» (اصول کافی- جلد 2- صفحه 271).

عدم استجابت دعا
"امام باقر (ع)" فرمودند: «همانا بنده از خدا حاجتى مى خواهد، اقتضا دارد که زود یا دیر برآورده شود، سپس آن بنده گناهى انجام مى دهد خداوند به فرشته مى فرماید: حاجت او را روا مکن و او را محروم ساز زیرا در معرض خشم من درآمد و سزاوار محرومیت شد.» (اصول کافی- جلد 2- صفحه 271).

الحاد و انکار
"پیامبر اکرم (ص)" در ضمن گفتارى فرمودند: «فان المعاصى تستولى الضلال على صاحبها حتى توقعه رد ولایة وصى رسول الله و دفع نبوة نبى الله و لا تزال بذلک حتى توقعه فى رد توحید الله و الالحاد فى دین الله؛ همانا گناهان گمراهى را بر گنهکار مسلط مى نماید تا آن جا که او را به رد ولایت و امامت وصى رسول خدا و انکار نبوت پیامبر و به همین منوال انکار یکتایى خدا و الحاد و کفر در دین خدا، آلوده مى گرداند» (بحار الانوار- جلد 73- صفحه 360).

Sources

Keywords