زرارة بن اعین

زراره بن اعین شیبانی، محدث مشهور شیعه و از اصحاب و شاگردان امام پنجم و ششم شیعیان. او فقیه، متکلم و ادیب بود و در نقل روایات از امامان بسیار دقت و احتیاط داشت.

آل اعین:
خاندان او منسوب به "اعین بن سنسن" است که از نظر زمانی، طولانی ترین دوران خدمات علمی را در بین خاندانهای دیگر شیعه، به خود اختصاص داده است. اکثر این خاندان، کوفی و بیشتر در شهر کوفه ساکن بودند، مجددا تعدادی از آنها به نقاط دیگر رفتند. ولی اکثرا آنها در محله خاصی در کوفه زندگی می کردند که سال 334 هـ ق، بر اثر حمله قرمطیان بر شیعیان، آنجا خراب شد و آنها آسیب زیادی دیدند. زراره، از این خاندان بسیار مورد توجه امام صادق (ع) و شیعیان بود. او شاگرد امام پنجم، حضرت محمدباقر بود، و از حضرت روایات زیادی نقل کرده است. در مناظره ها بر همه غالب می شد، از همین رو کسی قدرت مباحثه با او را نداشت.
نقش زراره، در گسترش معارف اهل بیت تا آنجاست که امام صادق (ع) فرمود: «خداوند او را بیامرزد که اگر او و همگنانش نبودند، سخنان پدرم از بین رفته بود». روایات زیادی در فضائلش نقل شده و برخی هم روایاتی در مذمت او آورده اند، ولی با توجه به جایگاه روشن و مهم او نزد امام پنجم و ششم و امامان بعدی که در مدح و تأیید اوست، رجال شناسان اینگونه روایات را ضعیف و ناشی از شرایط خاص سیاسی و تقیه و برای حفظ جان او می دانند، زیرا که این امکان بوده که مورد خشم حاکمان ستمکار عباسی قرار بگیرد. امام صادق (ع) در پیامی به او همین مطلب را فرمود: «تو را برای حفظ جانت مذمت می کنم». او مردی درشت اندام و سفیدرو بود و وقتی به نماز جمعه می رفت، کلاهی بر سرش می گذاشت و اثر سجده بر پیشانیش، زیبائی او را دو برابر می کرد. مردم به تماشای او می ایستادند.

زراره از نظر امام صادق (ع):
از امام صادق (ع) روایت است که فرمود: «4 نفر نزد من محبوب ترین هستند؛ زراره، ابوبصیر، محمدبن مسلم و بریدبن معاویه بجلی. در حدیث دیگری امام صادق (ع) او را از بهشتیان می داند. مسأله ای که نزد محققان شیعه مورد گفتگوست، انکار یا تردید او در امر امامت حضرت موسی بن جعفر (ع) امام هفتم است، هرچند این مسئله هم کاملا محرز نیست، ولی اگر چنین تردیدی هم در زراره پیدا شده باشد، با توجه به تأییدات امامان و شیعیان بعدی از او، قطعا او به امامت امام هفتم گردن نهاده است. بنا به نقل تاریخ او 90 سال عمر کرد و سال 150 هـ ق از دنیا رحلت نمود.
بعضی ها او را از اصحاب امام علی بن الحسین (ع) و از زمان آن حضرت می دانند. زراره، چند فرزند پسر داشت که از راویان شیعه و غالبا از شاگردان امام صادق (ع) و امام کاظم (ع) بودند. عبید یکی از فرزندان زراره، از همه بیشتر معتبر و مشهور بود و همه او را "موثق" میدانستند و شیعیان کوفه برای ملاقات با امام صادق (ع) و سئوالات خود، در موقع نیاز، او را به مدینه می فرستادند. زراره دارای تألیفات بوده ولی فقط یک کتاب با نام «الاستطاعة والجبر والعهود» از او مانده که "ابو بابویه قمی" گوید که آن کتاب را دیده است.

Sources

Keywords