کتاب آموزش دین یا تعالیم اسلام

کتاب آموزش دین یا تعالیم اسلام یکی از تألیفات علامه سید محمدحسین طباطبایی است. علامه این کتاب را به تقاضای یکی از مدارس مذهبی تهران برای دانش آموزان مدارس آن دوره که تعلیمات دینی در مدارس به صورت جالبی ارائه شده بود، در 5 جلد کوچک به صورت ساده و فشرده نوشته و چاپ کردند. این مجموعه مدتها فراموش شده بودند تا اینکه سید مهدی آیت الهی با کسب اجازه از حضور استاد علامه مطالب آنها را جمع آوری نموده و با هم تلفیق کردند و در سه جلد با سه بخش اصلی عقاید و اخلاق و احکام چاپ گردانیدند.

معرفی اجمالی نویسنده
سید محمدحسین طباطبایی تبریزی در سال 1321 هجری قمری (1281 شمسی) متولد شد. یکسال قبل از فوت پدرش به مدرسه رفت، اما پس از پایان کلاس هفتم مصلحت دیده می شود که در خانه درس بخواند، به این دلیل او و برادرشان تحت تعلیم ادیب لایقی به نام شیخ محمدعلی سرائی قرار می گیرند و ادبیات عرب می آموزند و زیر نظر میرزا علینقی خطاط به یادگیری فنون خوشنویسی می پردازند. مرحوم علامه در 1303 در سن 21 سالگی با صبیه مرحوم حاج میرزا مهدی آقا طباطبایی مهدوی که از خویشان پدر بود، ازدواج کرد. استاد علامه در 1304 که دروس حوزه تبریز را به پایان رساند به همراه همسر و برادر و پسرشان که تازه به دنیا آمده بود، عازم نجف اشرف شدند. آشنایی با حاجی میرزا علی آقای قاضی رضوان الله علیه در مرحوم استاد علامه چنان تأثیری گذاشت که مدت 11 سال اقامت در نجف علاوه بر فقه و اصول و ریاضیات و فلسفه و رجال و تفسیر، در عرفان عملی در محضر این استاد عالیقدر حضور یافته و در سیر و سلوک و تزکیه نفس توشه های فراوانی بردند. مرحوم محمدحسین طباطبایی در اواخر زندگی در نجف روزگار را به سختی گذراندند، به طوری که در سال 1314 در اثر اختلال وضع معاش عازم ایران شدند و در روستای شادآباد تبریز سکنی گزیدند. ایشان به منظور کسب علم عازم قم شدند و برای همیشه با شهر تبریز وداع کردند. در سال 1325 وارد قم شدند و بدین ترتیب زندگی پربار علمی مرحوم علامه از همین جا آغاز شد و مدت 35 سال در این شهر زندگی کردند و بیشترین خدمت را به اسلام و حوزه های علمیه کردند. وی درس فلسفه را با سبک و روشی نوین آغاز کرد. زندگی این عالم ربانی که یکی از مفاخر بزرگ اسلام و محققی کم نظیر است، در ساعت 9 صبح روز 24 آبان 1360 در شهر قم به پایان رسید و دعوت حق را لبیک گفت. آثاری که علامه طباطبایی در تبریز تهیه کردند: 1. رساله در اسماء و صفات 2. رساله در افعال 3. رساله در وسایط میان خدا و انسان 4. رساله قبل الدنیا 5. رساله من الدنیا 6. رساله بعد الدنیا 7. رساله در ولایت 8. رساله در نبوت 9. کتاب سلسله انساب طباطباییان آذربایجان.
مختصری از خدمات استاد در شهر قم: 1- پی ریزی شیوه نوین از تفسیر که کاملا بدیع و ابتکاری است. 2- اشاعه تفکر فلسفی و تعقلی 3- کوشش در تفهیم مسائل فلسفی و ملموس ساختن بسیاری از مسائل پیچیده 4- کوشش و نشر آثار اهل بیت 5- جمع میان مفاهیم قرآنی با آنچه که در اخبار خاندان رسالت وارد شده است. 6- اشاعه فکر شیعی در خارج از جهان اسلام 7- تربیت و پرورش شخصیت های علمی و فکری 8- تألیفات گرانبها اعم از چاپ شده و چاپ نشده 9- و...

ساختار و تقسیم بندی کتاب
این کتاب شامل سه بخش اصلی:
الف - آگاهی به دین
ب- عقاید: 1- احکام، 2- عدل، 3- نبوت، 4- معاد 5- امامت
پ- اخلاق و احکام، است.
1- مطالب تشریح شده در بخش آگاهی به دین: تعریف دین، فواید دین، نقش دین، دین از نظر قرآن، اهمیت اسلام، خدمات اسلام، نماز، روزه، حج، آزادی در اسلام، حقوق زن و مرد، روش اسلام، و ...
2- مطالب تشریح شده در بخش «عقاید»: توحید، خداشناسی، مسأله غیب، هدف آفرینش، عدل و نبوت، سیری کوتاه در جنگهای پیامبر، قرآن سند نبوت، درسهایی از امامت، ولایت و زعامت، اهل بیت پیامبر، درسهایی از معاد و رستاخیز، سیری کوتاه در زندگی امامان و....
3- مطالب تشریح شده در بخش «اخلاق و احکام»: درسهایی از اخلاق، درسهایی از احکام، وضو، غسل، تیمم، نماز، مقدمات نماز، ارکان نماز، جهاد در اسلام، قضاوت در اسلام، شهادت، اقرار، ازدواج و طلاق، غصب، لقطه، احیاء اموات، اطعمه و اشربه، کلیات مسایل ارث، شفعه، زن در جامعه های پیش از اسلام و ....
این کتاب در سالهای متمادی به چاپ رسیده و موضوع آن شیعه – اصول دین و شیعه – فقه جعفری است که در سه جلد به چاپ رسیده است. انتشارات جهان آرا و دفتر انتشارات اسلامی از منتشرین این کتاب هستند.

Sources

Keywords