کلام قرآن درباره لباس دوزخیان

در دوزخ همه چیز رنگ عذاب و کیفر دارد، حتی «لباس» که معمولا پوششی است در برابر سرما و گرما، و مانعی است در برابر انواع آسیبهائی که ممکن است به تن برسد، و وسیله ای برای زینت و زیبائی، آری آن نیز در آنجا یکی از اسباب درد و رنج و کیفر و عذاب است. با این اشاره به قرآن بازمی گردیم و به دو آیه زیر گوش جان می سپاریم:

1- «فالذین کفروا قطعت لهم ثبات من نار یصب من فوق روسهم الحمیم – یصهر به ما فی بطونهم  والجلود- ولهم مقامع من  حدید کلما ارادوا یخرجوا منها من غم- اعیدوا فیها وذوقوا عذاب الحریق» (سوره حج/ 19 تا 22)

2-« و تری المجرمین یومئذ فی الاصفاد- سرابیلهم من قطران وتغشی وجوهم النار» (ابراهیم/ 49 تا 50)

ترجمه:
1- کسانی که کافر شدند لباسهائی از آتش برای آنها بریده می شود، و مایع سوزان و جوشان بر سر آنها فرو می ریزند – آنچنان که هم درونشان ذوب می کند و هم برونشان را!- و بر آنها گرزهائی از آهن است- هرگاه بخواهند از غم و اندوه های دوزخ خارج شوند آنها را به آن باز می گردانند و ( به آنها گفته می شود) بچشید عذاب سوزان را!.

2- و در آن روز مجرمان را هم همراه هم در غل و زنجیر می بینی ( غل و زنجیرها  که دستها و گردنهایشان را بهم بسته) لباسشان از قطران (ماده چسبنده بدبوی قابل اشتغال) است، و صورتهایشان را آتش می پوشاند!

تفسیر و جمع بندی
در نخستین آیه به گروهی از کفار که پیوسته درباره پروردگار به مخاصمه و جدال مشغولند اشاره کرده، می گوید: «کسانی که کافر شدند لباسهائی از آتش برای آنها بریده می شود» (فالذین کفروا قطعت لهم ثبات من نار). آیا مفهوم این سخن آن است که آتش از هرسوی آنها را مانند لباس احاطه می کند؟ یا اینکه به راستی قطعاتی از آتش به صورت لباس برای آنها بریده و دوخته می شود. ظاهر آیه معنی دوم است. و از آن دردناکتر اینکه «مایع سوزان و جوشان بر سرآنها می ریزند» (یصب من فوق روسهم الحمیم). سپس می افزاید: «این آب سوزان در درون آنها چنان اثر می کند که هم درونشان را ذوب می کند وهم برونشان را»! (یصهر به ما فی بطونهم  والجلود).

«یصهر» از ماده «صهر» (بر وزن قهر) به معنی آب کردن پیه و مانند آن است، و نیز هر چیزی که با تابش آفتاب، داغ و دگرگون شود، اطلاق می گردد. سپس از مجازات دیگر آنها خبر می دهد و می گوید: «برای آنها تازیانه ها یا گرزهائی (آتشین) است» (و لهم مقامع من  حدید). «مقامع» جمع «مقمع» (بر وزن منبر) گاه به معنی تازیانه، و گاه به معنی عمودی که بر کسی می کوبند، تفسیر شده، و در پایان وضع کلی فوق العاده آنها را چنین ترسیم می کند: «هر زمان بخواهند از دروخ و غم و اندوههای آن خارج شوند بلافاصله به آن بازگردانده می شوند، و به آنها می گویند بچشید عذاب سوزان را»!  (کلما ارادوا یخرجوا منها من غم- اعیدوا فیها وذوقوا عذاب الحریق). بدون شک این گونه مجازاتهای دردناک و حتی کمتر از آن در دنیا باعث مرگ انسان می شود، ولی ساختار وجود مجرمان در آنجا چنان است که این مجازاتها آنها را از پای در نمی آورد، تا کیفر سنگین اعمالشان را ببیند، اینها نشان می دهد که قوانین حاکم بر زندگی آن جهان با این جهان بسیار متفاوت است (دقت کنید).

در دومین آیه تعبیر تازه ای درباره لباسهای دوزخیان شده، می فرماید: «لباسهای آنها از «قطران» است، و صورتهایشان را آتش می پوشاند»! (سرابیلهم من قطران و تغشی وجوهم النار). «سرابیل» جمع « سربال»  (بر وزن مثقال) به گفته راغب در «مفردات» به معنی پیراهن است از هر جنسی که باشد. همین معنی در «لسان العرب» و «صحاح اللغه» نیز آمده است، بعضی نیز آن را به معنی هرگونه لباس تفسیر کرده اند. در کتاب التحقیق آمده است که سربال به معنی لباسی است که قسمت بالای بدن را می پوشاند و «سروال» به معنی چیزی است که قسمت پائین بدن با آن پوشانده می شود، این واژه (سربال) به پارچه ندوخته ای که بر بدن می افکنند و زره که درجنگ می پوشند نیز اطلاق شده است. اما «قطران» (در لغت گاه قطران و قطران نیز تلفظ می شود) به معنی ماده سیاه رنگ قابل اشتعال بدبوئی است که از درختی بنام «ابهل» می گرفتند و می جوشانیدند تا سفت شود، و برای درمان بیماری «جرب» به بدن شتر می مالیدند، و معتقد بودند این ماده سوزنده، بیماری جرب را از بین می برد.

این «قطران» گیاهی است، نوعی قطران دیگر نیز داریم که به هنگام تقطیر ذغال سنگ برای تهیه گاز حاصل می شود. از بعضی نوشته ها استفاده می شود که قطران  را که مایع روغنی شکل و چسبنده ای است از چوبهای صمغ دهنده درختان دیگر نیز می گیرند، از این ماده برای ضدعفونی کردن در دامپزشکی استفاده  می کنند. به هرحال از آیه فوق استفاده می شود که به جای لباس، بدنهای دوزخیان را با نوعی ماده سیاهرنگ قابل اشتعال می پوشانند که همه چیزش بر ضد انتظاری است که انسان از لباس دارد. لباس زینت است، و از گرما و سرما و خطرات انسان را حفظ می کند، ولی این لباس دوزخی هم زشت و بد منظر است، هم بد بو است و هم ماده ای است که در آتش دوزخ شعله ور می گردد! این است سزای کسانی که در برابر کودکان یتیم و مستضعفان برهنه از انواع تجملات و لباسهای زینتی و زربافت بهره می گرفتند و بر آنها فخرفروشی می کردند، قلب آنها را می سوزاندند. این است سهم ظالمان و مجرمان، از لباس در قیامت.

Sources

Keywords