عداوت با روح الامین

عداوت گروه یهود با روح الامین «جبرئیل» از آن نظر است که او به فرمان خدا بزهکاران را ادب کرده و اقوامی را نابود ساخته است و طبعا اقوامی از «بنی اسرائیل» از این جریان کنار نبوده اند، یهود برای آزمون و یا اثبات عجز و ناتوانی پیامبر از پاسخ یک رشته پرسشها و سؤالاتی را به شرح زیر مطرح کردند و خواهان پاسخ بودند.
یهود: «با آنکه کودک تنها از نطفه ی پدر پدید می آید ولی گاهی کودک شبیه مادر می شود چرا؟»
پیامبر (ص): «کودک از انضمام دو نطفه ی پدر و مادر پدید می آید و هر یک در مقام تأثیر بر دیگری غلبه کند کودک شبیه او می گردد.»
یهود: «خواب تو چگونه است؟»
پیامبر (ص): «خواب من بسان خواب دیگر پیامبران است که چشمم خواب می رود ولی قلبم بیدار است.»
یهود: «اسرائیل کدام یک از غذاها را بر خود تحریم کرد؟»
پیامبر (ص): «او گوشت شتر و شیر آن را بیش از دیگر غذاها دوست داشت و به عنوان سپاسگزاری از بیماری که نجات یافته بود آن دو را بر خود تحریم کرد.»
یهود: «روح چیست؟»
پیامبر (ص): «او همان جبرئیل است که پیک وحی می باشد.»
یهود: «جبرئیل دشمن ما و ویرانگر و خونریز است و اگر وسیله ی وحی تو غیر از او بود ما به تو ایمان می آوردیم.»
در این موقع وحی الهی آمد و پرسش آنان را چنین پاسخ گفت: «قل من کان عدوا لجبریل فإنه نزله على قلبک بإذن الله مصدقا لما بین یدیه و هدى و بشرى للمؤمنین* من کان عدوا لله و ملئکته و رسله و جبریل و میکئل فإن الله عدو للکافرین؛ بگو هر کس دشمن جبرئیل باشد (در حقیقت او دشمن خدا است) زیرا او به فرمان خدا قرآن را بر قلب تو نازل کرده است قرآن که تصدیق کننده ی کتابی است که در اختیار داردن، مایه ی هدایت و نوید برای افراد باایمان است. کسی که دشمن خدا و فرشتگان و پیامبران او و جبرئیل و مکائیل باشد (خدا دشمن او است) خداوند دشمن کافران است.» (بقره/ 97- 98)
ملت یهود، ملت بهانه جو و اشکال تراشی بودند، بهانه ی آنها این بود که چون جبرئیل که نابود کننده ی ملتهای عصیانگر و یاغی است، حامل و پیک وحی تو است از این جهت ما به تو ایمان نمی آوریم، دیگر فکر نمی کردند و یا نمی خواستند بیندیشند که او جز فرمانبری نقشی نداشته و اگر اعتراضی هست متوجه خدای جبرئیل است نه مأموران وی، قرآن واقعیت فرشتگان را در جمله ی کوتاهی بیان می کند و می فرماید: «لا یعصون الله ما امرهم و یفعلون ما یؤمرون؛ آنان خدا را نافرمانی و مخالفت نمی کنند و فرمان او را به جا، می آوردند.» (تحریم/ 6)
مقصود از روح در آیه ی «و یسألونک عن الروح؛ درباره روح از تو مى ‏پرسند.» (اسراء/ 85) همان جبرئیل است نه روح انسان و نه وحی الهی و ابن هشام در سیره ی خود متن پرسش آنان را چنین نقل می کند: «فاخبرنا عن الروح؟ قال أنشدکم بالله و بأیامه عند بنی اسرائیل تعلمونه جبرئیل و هو الذی یأتینی قالوا: اللهم نعم ولکنه یا محمد لنا عدو.»
یهود: «ما را از روح خبر ده.»
پیامبر (ص): «شما را سوگند به خدا و به احترام ایام او نزد بنی اسرائیل می دانید که او همان جبرئیل است و او آورنده ی وحی به سوی من است.»
گفتند «آری چنین است ولی او دشمن ما است.»
روی این فرض روشن می گردد که مقصود از جمله ی «قل الروح من امر ربی» این است که: «جبرئیل مامور خدای من است» شدت و غلظت و یا رحمت و لطف از آن خدا است و ارتباطی به ماموران او ندارد.

روایتى درباره دشمنى یهود با جبرئیل
در مجمع البیان ذیل آیه، «قل من کان عدوا لجبریل» (بقره/ 97) روایت آورده که ابن عباس گفت: سبب نزول این دو آیه این مطلب بود، که روایت کنند چون رسول خدا (ص) وارد مدینه شد، ابن صوریا و جماعتى از یهود اهل فدک نزد آن جناب آمده پرسیدند: «اى محمد خواب تو چگونه است؟ چون ما درباره خواب پیامبرى که در آخر زمان مى آید چیزى شنیده ایم.»
فرمود: «دیدگانم به خواب مى رود، ولى قلبم بیدار است.»
گفتند: «درست گفتى اى محمد، حال بگو ببینیم فرزند از پدر است یا از مادر؟» فرمود: «اما استخوانها و اعصاب و رگهایش از مرد است، اما گوشت و خون و ناخن و مویش از زن است.»
گفتند: «این را نیز درست گفتى اى محمد، حال بگو بدانیم: چه می شود که فرزند شبیه به عموهایش می شود ولى به دایى هایش شباهت پیدا نمى کند؟ و یا فرزندى به دایى هایش شباهت به هم می رساند، و هیچ شباهتى به عموهایش ندارد؟» فرمود: «از نطفه زن و مرد هر یک بر دیگرى غلبه کند، فرزند به خویشان آن طرف شباهت پیدا مى کند.» گفتند: «اى محمد این را نیز درست گفتى، حال از پروردگارت بگو که چیست؟»
اینجا خداى سبحان سوره «قل هو الله أحد؛ بگو اوست خدای یکتا.» (اخلاص/ 1) را تا به آخر نازل کرد، ابن صوریا گفت: «یک سؤال دیگر مانده، اگر جوابم بگویى به تو ایمان مى آورم، و پیرویت مى کنم، بگو ببینم: از میان فرشتگان خدا کدام یک به تو نازل می شود. و وحى خدا را بر تو نازل مى کند؟»
راوى می گوید: رسول خدا فرمود: «جبرئیل.»
ابن صوریا گفت: «این دشمن ماست چون جبرئیل همواره براى جنگ و شدت و خونریزى نازل مى شود، میکائیل خوبست، که همواره براى رفع گرفتاریها و آوردن خوشیها نازل می شود، اگر فرشته تو میکائیل بود، ما به تو ایمان مى آوردیم.»